Kiedy matka karmi piersią (inaczej)…
Zdecydowana większość przypadków niepowodzeń w karmieniu piersią jest spowodowana problemami po stronie dziecka. Istnieją jednak sytuacje, które mają związek z karmieniem piersią (inaczej), albo mogą być przyczyną niepowodzeń matek w karmieniu piersią.
Najczęściej spotykane problemy mamy
Baby blues
Nie wszystkie matki będące w okresie poporodowym mają świadomość stanu w jakim się znajdują, nie wiedzą jaka jest przyczyna zmiennego nastroju, różnorodnych i silnych emocji. W przypadku napotkania trudności w karmieniu piersią mogą źle zinterpretować sygnały dziecka i zacząć karmić je odciągniętym pokarmem (a nawet mlekiem sztucznym). Baby blues jest stanem fizjologicznym, przejściowym.
Ból piersi podczas karmienia
Karmienie piersią nie powinno boleć, sprawiać dyskomfortu. Jednak niektóre matki doświadczając bólu już na początku swojej drogi mlecznej sięgają po laktator. Wydaje im się, że karmienie odciągniętym mlekiem będzie łatwiejsze i bezbolesne. Niestety tak nie jest. Walka o każdą kroplę mleka może okazać się trudna, a w czasie odciągania dochodzi dość często do uszkodzeń brodawek. Jeżeli w czasie karmienia piersią odczuwa się ból, wówczas należy jak najszybciej skontaktować się z doradcą laktacyjnym (poradnictwo laktacyjne) i znaleźć jego przyczynę.
Choroby tarczycy (nieleczone)
Zaburzenia pracy hormonów tarczycy występują dość często u kobiet. Destabilizacja hormonalna może występować jeszcze przed ciążą, ale pojawia się również w czasie ciąży i tuż po jej rozwiązaniu. Choroby tarczycy (nadczynność lub niedoczynność) mogą mieć wpływ na ilość produkowanego przez matkę mleka, dlatego należy systematycznie kontrolować poziom tych hormonów.
Depresja poporodowa (inne zaburzenia psychiczne)
Udane karmienie piersią przeciwdziała depresji (zmniejsza ryzyko nawet o 50%). Jednak w przypadku depresji poporodowej karmienie piersią wydaje się trudniejsze. Matki będące w takim stanie dość często kończą wcześnie karmienie piersią. Zdarza się też, że mamy KPI, którym nie powiodło się karmienie piersią potrzebują pomocy psychologa lub psychiatry.
D-mer
Zjawisko opisane jako dysphoric milk ejection reflex (D-mer) oznacza w wolnym tłumaczeniu odruch dysforycznego wypływu mleka. W czasie karmienia piersią, odciągania pokarmu, czy samoistnego wypływu mleka kobiecie towarzyszą trudne uczucia.
Emocjonalna niechęć do karmienia piersią
bliżej nieokreślone emocjonalne problemy związane z karmieniem piersią, wywołujące u matki czasami niechęć/obrzydzenie do karmienia piersią. Niekiedy podłożem takich emocji może być doświadczenie w przeszłości przemocy seksualnej.
Hipoplazja piersi, niedorozwój gruczołu piersiowego
Hipoplazja piersi, niedorozwój gruczołu piersiowego, to problem, o którym mówi się zbyt mało. Piersi mogą mieć budowę asymetryczną, o szerokim rozstawie, charakterystyczne brodawki/otoczki. Piersi z takimi cechami nie urosły w okresie dojrzewania, w ciąży, czy po porodzie. Gruczoły piersiowe nie są w stanie wyprodukować tyle mleka ile potrzebuje dziecko.
Insulinooporność
Długo utrzymujące się wysokie stężenie insuliny sprawia, że organizm potrzebuje jej coraz więcej i więcej, aby spełniła swoją rolę. Organizm staje się odporny na działanie insuliny. Zaburzenia takie mogą prowadzić do cukrzycy, czy problemów z produkcją mleka. Insulinooporność jest zjawiskiem dość mało znanym, kobiety zazwyczaj nie są diagnozowane w tym kierunku.
Leki przeciwwskazane w czasie karmienia piersią
Przyjmując większość leków, również antybiotyki, mama może karmić piersią. Istnieją jednak przypadki chorób, w czasie których konieczne jest przyjmowanie leków zawierających substancje lecznicze potencjalnie niebezpieczne lub niebezpieczne w czasie laktacji. W takich sytuacjach można wcześniej odciągać mleko, żeby przygotować zapas na czas leczenia lub karmić mieszanką sztuczną, a w tym czasie utrzymywać laktację przy pomocy laktatora i wrócić do karmienia piersią po zakończeniu leczenia (o ile będzie to możliwe). Najbezpieczniej jest karmić alternatywnymi metodami, aby dziecko nie odmówiło później ssania piersi.
Nadprodukcja pokarmu
Z nadprodukcją pokarmu (samoistna, wystymulowana) mamy do czynienia, gdy piersi produkują mleko w ilości przewyższającej zapotrzebowanie dziecka, co utrudnia jego karmienie oraz może prowadzić do problemów z piersiami. W takiej sytuacji odciąganie niewielkich ilości pokarmu laktatorem może ułatwić karmienie dziecka.
Nawał mleczny
Nawał to stan fizjologiczny pojawiający się zazwyczaj między 2 a 6 dobą po porodzie, charakteryzujący się nadmierną produkcją mleka, znacznie przewyższającą zapotrzebowanie noworodka. Piersi szybko robią się nabrzmiałe i może zaistnieć potrzeba odciągnięcia niewielkiej ilości pokarmu przed karmieniem, aby ułatwić noworodkowi ssanie piersi. Czasami trzeba odciągnąć pokarm również po karmieniu (jeżeli pierś nie została dobrze opróżniona) w celu uniknięcia zapalenia piersi.
Niepłodność
Niepłodność jest dość powszechnym problemem medycznym, na który mają wpływ i inne czynniki codziennego życia (stres, dieta). Choć nie mówi się o niej zbyt dużo, skala zjawiska na całym świecie jest tak duża, że została uznana przez WHO za chorobę społeczną. Duże obciążenie psychiczne, brak wiary we własne ciało lub choroby towarzyszące mogą zaburzać karmienie piersią.
Obrzęk piersi i zastój pokarmu
Obrzęk piersi jest zazwyczaj konsekwencją błędnego postępowania w czasie laktacji (zła technika karmienia piersią, odciągania pokarmu). Występuje głównie w pierwszych dniach po porodzie, ale zdarza się i na późniejszym etapie laktacji.
PCOS
Zespół policystycznych jajników (PCOS) zaburza między innymi cykle miesiączkowe i ma wpływ na płodność kobiety (utrudnia zajście w ciążę). Zaburzona gospodarka hormonalna może również oddziaływać na karmienie piersią.
Rak piersi
Niektóre zabiegi stosowane w leczeniu raka uniemożliwiają karmienie piersią. Istnieją również terapie ograniczające karmienie na jakiś czas lub przy których karmienie piersią jest bezpieczne. Użycie laktatora może być niezbędne w celu zgromadzenia zapasów mleka na czas leczenia, utrzymania laktacji lub jej wyciszenia.
Szybki wypływ pokarmu
Niektóre matki zauważają szybki wypływ pokarmu, który utrudnić może karmienie piersią. Zazwyczaj szuka się pozycji umożliwiającej nakarmienie dziecka, aby nie zakrztusiło się ono mlekiem. Czasami konieczne jest odciągnięcie małej ilości mleka przed przystawieniem dziecka do piersi.
Trudne (wklęsłe, płaskie, duże) brodawki
Matki, które mają trudne brodawki dość często jeszcze w ciąży zaopatrują się w laktator i planują karmić dziecko odciągniętym mlekiem. Opinia o niemożliwości karmienia wklęsłymi brodawkami stała się powszechna. Czasami matki drobnych dzieci również dość szybko zniechęcają się do karmienia piersią uważając, że mają brodawki za duże dla ich buzi. W przypadku wklęsłych brodawek odciągnięcie małej ilości pokarmu przed karmieniem przy pomocy laktatora może spowodować wciągnięcie brodawek i ułatwić karmienie piersią. Pomocne może też okazać się skorygowanie brodawek. W przypadku dużych brodawek warto poszukać odpowiedniej pozycji do karmienia piersią. Używanie laktatora i karmienie odciągniętym pokarmem powinno być rozwiązaniem przejściowym, ułatwiającym karmienie bezpośrednio piersią, a nie stanem permanentnym.
Uszkodzenia, rany brodawek
Uszkodzenia, rany brodawek są zazwyczaj wynikiem złej techniki karmienia piersią. Odciąganie pokarmu może być rozwiązaniem tymczasowym ułatwiającym wygojenie się piersi, jednak należy dążyć do ustalenia przyczyny uszkodzeń i karmienia piersią.
Zapalenie piersi
Do zapalenia piersi dochodzi, gdy nie zostaną podjęte odpowiednie działania w czasie obrzęku piersi i zastoju pokarmu. Zjawisko to jest najbardziej powszechne w okresie od 2 do 6 tygodnia po porodzie, ale może dojść do niego na każdym etapie laktacji. Niektóre mamy KPI borykają się z zapaleniami nawet przez cały okres odciągania pokarmu.
Zespół Polanda
Zmiana wrodzona, która powstaje na skutek zaburzeń rozwoju płodu. Wady wskazujące na zespół Polanda zauważalne są po porodzie i charakteryzują się jednostronnym, asymetrycznym występowaniem (np. asymetria klatki piersiowej, brak lub niedorozwój brodawki sutkowej wraz z otoczką).
Laktator i trudne emocje
Opisane sytuacje pokazują, że sięganie po laktator w przypadku doświadczenia trudności w karmieniu piersią nie zawsze jest poprawnym działaniem, albo odciąganie powinno być stosowane tylko do momentu usunięcia przeszkody uniemożliwiającej karmienie piersią.
W niektórych jednak przypadkach laktator może być urządzeniem umożliwiającym matce karmienie piersią (inaczej).
Czasami jednak odciągacz pokarmu budzi w matkach negatywne emocje – szczególnie, gdy karmienie piersią nie powiodło się.
Konsultacja: Małgorzata Szmygin CDL, CEO Szkoła Rodzenia „Nowe Życie” Szczecin.
Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji “Mlekiem Mamy”.
🎧 Jeśli wolisz słuchać niż czytać podcast na ten temat znajdziesz tu.
📌 Podcasty dostępne są również na: Spotify, Google Podcasts i Apple Podcasty.
