Droga do karmienia piersią adoptowanego dziecka
To, co warto wiedzieć w kontekście karmienia piersią dziecka adoptowanego to to, że jest ono możliwe. Należy jednak pamiętać, że jest to proces, który może trwać dłuższy czas.
Podobnie, jak w przypadku karmienia dziecka biologicznego, tak i tu mogą występować różne problemy związane z fizjologią laktacji. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę niekiedy trudną historię okołoporodową dziecka, która może mieć ogromny wpływ na umiejętność przystawienia się do piersi. Jednak z tego samego powodu warto podjąć próbę karmienia dziecka adoptowanego piersią, bo może być to jeden ze sposobów na wzmocnienie więzi i budowanie relacji między matką a dzieckiem.
Ale pamiętaj – to dziecko podejmie ostateczną decyzję, czy będzie karmione piersią, czy jednak butelką. Pamiętaj, że nie musisz karmić swojego dziecka piersią, by stworzyć z nim głęboką relację. Potraktuj karmienie piersią jako jedną z opcji, a nie przymus.
Skąd opór w dziecku?
Dla każdego dziecka adopcja ma dwa wymiary – z jednej strony poznając swoją nową matkę (nowych rodziców) rozpoczyna budowę nowej relacji, ale z drugiej doświadcza konsekwencji zerwania relacji z matką biologiczną. Takie zdarzenie bez względu na wiek dziecka wywołuje tzw. traumę relacyjną. A to z kolei ma wpływ na człowieka, bez względu na wiek.
Konsekwencje takiego doświadczenia mogą być odczuwane przez wiele lat. Zatem podejdźmy do procesu karmienia piersią z dozą uważności i empatii, ucząc się odczytywać emocje i potrzeby dziecka. Dostępność emocjonalna to być może najważniejsza rzecz, jaką mogą zrobić rodzice dla adoptowanego dziecka, by stworzyć silną u podstaw relację.
Sposoby na bliskość
Systematyczna opieka przez głównego opiekuna, czułe, delikatne gesty stopniowo wpłyną na zmniejszenie niepokoju u dziecka i mogą dać mu poczucie relaksu i ulgi. Jest wiele sposobów na bliskość i wytworzenie więzi z małym dzieckiem. Jednym z nich jest kangurowanie, które ma pozytywne działanie nie tylko na proces wytworzenia więzi, ale jest również korzystne dla rozwoju dzieci.
Inne sposoby to między innymi: noszenie w chuście, współspanie, wspólne kąpiele, karmienie butelką w bliskim kontakcie, inny bliski kontakt z dzieckiem, wspomniana już dostępność – reagowanie na potrzeby dziecka. Kiedy dziecko poczuje się bezpiecznie i bardziej zaufa matce adopcyjnej, być może chętniej skorzysta z możliwości ssania piersi.
Jak pokazują badania większość dzieci potrzebuje czasu, aby zbudować relację i jest to podstawą procesu pracy nad karmieniem piersią. Jeśli dziecko początkowo sztywnieje na rękach, nie daje się przytulić, to nie musi oznaczać, że nie chce być karmione piersią. Być może na tym etapie budowania relacji nie jest w stanie przyjąć więcej uczuć ze strony rodziców. Dlatego będąc w procesie budowy przywiązania dobrze jest obserwować dziecko i być tak blisko niego, na ile pozwoli. I w miarę nabierania zaufania do opiekuna, chwile bliskiej relacji stopniowo wydłużać.
Zdrowie dziecka
To, czy karmienie bezpośrednio z piersi powiedzie się zależy także od zdrowia dziecka. Jeżeli matka adopcyjna podejmie taką decyzję, warto sprawdzić stan zdrowia w gabinecie lekarskim. Inni pomocni specjaliści to: doradczyni laktacyjna, neurologopeda, logopeda wczesnej interwencji, fizjoterapeuta. Warto wiedzieć, że istnieją schorzenia, wady, które utrudniają, a nawet uniemożliwiają dziecku ssanie piersi, np. za krótkie wędzidełko, wady serca, rozszczep podniebienia i inne wady w obrębie jamy ustnej. W takiej sytuacji można karmić piersią inaczej, czyli wyłącznie odciągniętym mlekiem (tzw. KPI).
Jak karmić?
Sposób karmienia dziecka będzie zależał od jego wieku, przyzwyczajeń i możliwości oraz gotowości rodziców. Wyróżnić można kilka sposobów karmienia dzieci:
Butelka
Najczęściej adoptowane niemowlę karmione jest butelką (mlekiem mamy lub formułą). Karmienie butelką jest najbardziej powszechną formą i zazwyczaj wydaje się łatwiejsze dla matki/opiekunów. Warto jednak wiedzieć, że karmić butelką należy w prawidłowy sposób. Dziecko przyzwyczajone do karmienia butelką, może później odmawiać ssania piersi, czy pobierania mleka w inny sposób.
Karmienie piersią
Jeżeli matka zdecyduje się na karmienie bezpośrednio z piersi, może podjąć taką próbę przy pomocy specjalistów (CDL/IBCLC, położna, neurologopeda, itd.).
SNS
Jednym z alternatywnych sposobów karmienia jest system wspierający karmienie tzw. SNS. W ten sposób można karmić zarówno noworodka, jak i starsze dziecko.
Strzykawka
Noworodkowi można podać odciągnięte mleko lub jego substytut strzykawką, jednakże nie należy karmić w ten sposób docelowo.
Kubeczek
Karmienie kubeczkiem jest kolejną alternatywną metodą karmienia noworodków i starszych dzieci. Karmienie w ten sposób wymaga wprawy i nie zawsze udaje się rodzicom. Mimo to warto próbować, bo karmienie w ten sposób jest możliwe. W przypadku niemowlęcia, podczas rozszerzania diety, łatwiej przychodzi nauka picia z otwartego kubka.
Karmienie butelką wsparciem dla karmienia piersią
Karmienie butelką nie musi przekreślać karmienia piersią. Niekiedy może być pomocne w procesie przejścia na karmienie bezpośrednio z piersi. Karmiąc butelką warto pamiętać o kilku zasadach:
- karmienie dziecka butelką wyłącznie przez matkę adopcyjną,
- karmienie w pozycji analogicznej do karmienia piersią (bezpieczna, wysoka, komfortowa dla dziecka i mamy, w bliskim kontakcie z dzieckiem),
- trzymanie dziecka na swoich udach z głową ułożoną na przedramieniu, podtrzymując ją za potylicę, a nie za szyję (również w pozycji bocznej), starsze dzieci można układać – z podwiniętą miednicą – na swoich zgiętych udach,
- zmienianie stron w czasie karmienia,
- karmienie butelką ze smoczkiem o małym przepływie pokarmu (jest trudniej ssać), przy czym karmienie nie powinno trwać dłużej niż ok. 20 minut,
- karmienie w kontakcie skóra do skóry, zapewniając dziecku swobodny dostęp do piersi,
- przejście na karmienie bezpośrednio z piersi, o ile jest to możliwe.
Droga do karmienia piersią
Początkowo adoptowane dzieci karmione są butelką. Matka adopcyjna powinna przygotować się do karmienia piersią. Oprócz wiedzy potrzebuje profesjonalnego wsparcia, aby wysymulować laktację.
Niekiedy matki adopcyjne spotykają się z innymi matkami karmiących, aby dziecko miało okazję zobaczyć ssanie piersi przez inne dzieci. Później, w chwilach bliskiego kontaktu proponują dziecku swoją pierś.
Pierwszym pozytywnym sygnałem będzie lizanie brodawki przez dziecko. Następnie zacznie ssać pierś – początkowo krótko, przerywając ssanie. Z upływem czasu ssanie będzie się wydłużać. Aż w końcu dojdzie do pełnego karmienia piersią. Okres przejściowy z karmienia butelką na karmienie bezpośrednio z piersi może być zmienny i trwać dość długo.
Sposobem ułatwiającym przejście na karmienie bezpośrednio z piersi (również z SNS), chętnie wykorzystywanym przez matki, jest karmienie przez osłonki (zapewniają dziecku barierę przed bliskim kontaktem fizycznym z matką). Należy stosować je krótko i przez cały czas podejmować próbę rezygnacji z nich. Zdarza się jednak, że niektóre dzieci odmawiają ssania nagiej piersi, a przez osłonki z powodzeniem pobierają mleko matki.
Warto podkreślić, że dziecka w żaden sposób nie da się zmusić do ssania piersi. Jeśli dziecko kategorycznie odmawia ssania nagiej piersi, albo piersi w ogóle, to warto zadbać o bliskość z dzieckiem w inny sposób i karmić je własnym mlekiem, podając je butelką. Odmowa ssania piersi może wynikać na przykład z doświadczeń dziecka w przeszłości. Karmienie odciągniętym mlekiem również ma duże znaczenie dla zdrowia i budowy bliskiej relacji pomiędzy matką a dzieckiem.
Potrzeba bliskości i ssania
Badania pokazują, że istnieje grupa dzieci, które nie mają problemu z bliskim kontaktem z adopcyjną matką. Zdarza się, że same poszukują dostępu do nagich piersi, dotykają ich, przytulają się do nich, podejmują próby ssania, proszą o to. Zachowania takie obserwuje się nie tylko u niemowląt, ale nawet u dzieci powyżej 10 roku życia. Niektóre z tych dzieci mogły być karmione piersią przez biologiczne matki, albo wracają do zachowań wczesnego okresu niemowlęcego – mają dużą potrzebę ssania.
Potrzeba ssania piersi przez starsze dziecko może być kontrowersyjna dla otoczenia, jak i dla samej matki. Decyzja w takiej sytuacji zawsze należy do matki. W przypadku zdecydowania się na przedłużone karmienie warto poszukać grup wsparcia dla mam długo karmiących piersią (DKP).
O korzyściach z wynikających z karmienia adoptowanego dziecka przeczytacie w tym artykule.
Źródła:
- “Mental health, attachment and breastfeeding: implications for adopted children and their mothers”, Karleen D Gribble, 2006, PubMed, doi: 10.1186/1746-4358-1-5.
- “The Protocols for Induced Lactation, A Guide for Maximizing Breastmilk Production”, Lenore Goldfarb, PhD, CCC, IBCLC, ALC and Jack Newman, MD, FRCPC.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z pixabay.com.
Literatura anglojęzyczna na temat karmienia piersią adoptowanego dziecka:
- Breastfeeding An Adopted Baby and Relactation, Elizabeth Hormann, IBCLC, wyd.: La Leche League International Book.
- Breastfeeding Without Birthing: A Breastfeeding Guide for Mothers through Adoption, Surrogacy, and Other Special Circumstances, Alyssa Schnell, IBCLC
- Podcast Babies in Common, “ Making Milk: Pregnancy NOT Required with Alyssa Schnell, IBCLC”. Podcast.
🎧 Jeśli wolisz słuchać niż czytać podcast na ten temat znajdziesz tu.
📌 Podcasty dostępne są również na: Spotify, Google Podcasts i Apple Podcasty.
