Pojemność piersi a karmienie
Pojemność piersi wielu osobom kojarzy się z ich wielkością, ponieważ wciąż można usłyszeć krążący wśród nas mit: duże piersi – dużo mleka, małe piersi – mało mleka. Jednakże wiadomo już, że ilość mleka nie zależy od rozmiaru piersi, a od ich budowy. Na ilość produkowanego mleka mają również wpływ dwie koncepcje: pojemność i stopień wypełniania się piersi.
Pojemność piersi
Pojemność piersi jest zróżnicowana u różnych kobiet i nie ma związku z wielkością piersi. Jest to największe wypełnienie piersi w ciągu dnia, czyli ilość miejsca w tkance gruczołowej i przewodach mlecznych. Mamy odciągające pokarm największą pojemność piersi będą mogły zaobserwować zazwyczaj w czasie pierwszego ściągania mleka o poranku, po najdłuższej przerwie nocnej.
Pojemność piersi oraz stopień ich wypełniania są czynnikami, które oprócz budowy piersi, mają wpływ na ilość produkowanego mleka, a tym samym na rytm karmień. Ważna jest tu zasada: im więcej mleka wypływa z piersi, tym większa jest jego produkcja.
Są kobiety, które mają większą pojemność i wtedy produkcja mleka zwalnia. Natomiast u kobiet o mniejszej pojemności krócej trwa takie wypełnienie piersi, które prowadzi do zmniejszenia produkcji.
Pojemność piersi a badania
Jedno z badań wykazało, że niemowlęta jedzą z różną częstotliwością. Wpływ na to miała pojemność piersi ich matek. Niemowlęta, których matki miały piersi o dużej pojemności – zgłaszały się na karmienie rzadziej w stosunku do dzieci matek o małej pojemności piersi.
Czynniki świadczące o pojemności piersi
- czy dziecko je z 1 czy z 2 piersi (niemowlę może najadać się z 1 lub 2 piersi)
- ile razy w ciągu doby dziecko jest karmione
- czy dziecko je wystarczającą ilość pokarmu
- jak długo będzie dziecko karmić się nocą
Pojemność piersi a karmienie
Duża pojemność piersi
- dziecko szybciej się nasyci (je przysłowiowe 5 minut)
- dziecko może jeść dużą ilość mleka, ale np. tylko 5 razy dziennie (są to tzw. klocuszki, niemowlęta o dużej masie, “nabite”)
- dziecko może dłużej spać w nocy (np. śpi 8 godzin we wczesnym okresie niemowlęcym)
- dziecko najada się z jednej piersi (odmawia drugiej)
Mniejsza pojemność piersi
- dziecko częściej zgłasza się do piersi (np. co 2 godziny)
- dziecko ssie pierś dłużej
- dziecko dłużej budzi się na karmienia nocne
- dziecko je zazwyczaj z dwóch piersi.
Obie pojemności są w stanie wykarmić dziecko. Różnica jest taka, że dzieci będą miały inny rytm karmienia. Przy dużej lub małej pojemności piersi dzieci pobierają taką samą ilość mleka, tylko rytm karmień wygląda inaczej. Niemowlęta, które zgłaszają się rzadziej pobierają jednorazowo więcej mleka, natomiast zgłaszające się częściej – mniej na jedną sesję. W skali doby każde z niemowląt w I półroczu życia spożyje około 900 ml mleka.
Biorąc pod uwagę różną pojemność piersi, uśrednianie rytmu karmień nie jest dobre. Jeśli matka zacznie ingerować w laktację, to może przestymulować laktację (przy dużej pojemności piersi), albo wyprodukować za mało mleka (przy małej pojemności piersi). Niebezpieczne jest ograniczanie ilości karmień, skracanie czasu sesji przy małej pojemności, ponieważ produkcja mleka może spaść i odbije się to na wadze dziecka.
Wypełnianie się piersi
Zależność pomiędzy stopniem wypełniania się piersi a ilością produkowanego mleka potwierdzili m.in. naukowcy z Australii Zachodniej, prowadząc badania pod kierownictwem dra. Petera Hartmanna. Doszli oni do wniosku, że jak szybko lub wolno wytwarza się mleko zależy od stopnia wypełnienia się piersi (jak pełne są piersi). Im skuteczniej były piersi opróżniane, tym więcej mleka produkowały.
Przepełnianie piersi
Przy prawidłowym przebiegu karmienia, dziecko pobiera tylko około ⅔ mleka zebranego w piersi. Na początku dzieci piją częściej i większe ilości mleka. Później częstotliwość karmień może ulec zmniejszeniu. Jeżeli piersi są dobrze opróżniane – szybciej produkują mleko. Natomiast pełne piersi – wolniej, co efekcie może prowadzić do zmniejszenia poziomu laktacji.
Dlatego bardzo ważne dla wysokości produkcji mleka jest to, aby nie doprowadzać do przepełniania się piersi. W pierwszych dniach po porodzie pojawia się zazwyczaj nawał mleczny, który charakteryzuje się gwałtownym napełnianiem się piersi. Jednak przy prawidłowym postępowaniu (karmienie na żądanie, dostateczne opróżnianie piersi – nie wyczuwa się na nich zgrubień), nawał mija po kilku dniach.
Na każdym etapie laktacji, można mieć uczucie przepełnienia piersi, jeżeli zostanie zaburzony proces karmienia lub odciągania. Najczęstsze przyczyny przepełniania piersi to:
- opuszczenie karmienia / sesji
- gwałtowna redukcja karmień lub sesji
- niedostatecznie opróżnione piersi (zbyt krótkie karmienie, nieefektywne ssanie, za krótka sesja, źle dobrane lejki).
Gdy do przepełnienia piersi dochodzi w sposób gwałtowny, np. w wyniku przespania całej nocy, gdy zwykle piersi są regularnie opróżniane – może dojść do obrzęku piersi i zastoju pokarmu, a nawet zapalenia piersi.
Pełne i puste piersi
Do momentu ustabilizowania się laktacji matki odczuwają zazwyczaj “pełne” piersi przed karmieniem i “puste” – po karmieniu. Piersi naturalnie będą się napełniały do około 4-8 tygodnia po porodzie. Gwałtowne przepełnianie się piersi można zauważyć około 3 tygodnia życia dziecka, a później około 6 tygodnia, gdy potrzeby niemowlęcia rosną. Kiedy laktacja dostosuje się do potrzeb dziecka, karmionego na żądanie, jej wahania nie są już tak zauważalne.
Około 6-8 tygodnia po porodzie, matki przestają obserwować u siebie zjawisko “pełnych” piersi, zauważają zmniejszenie się biustu. Niektóre z nich niepokoją się, że zniknęło im mleko i dość często zaczynają dokarmiać dziecko, podając butelkę z mieszanką sztuczną.
Pełne piersi częściej zaobserwować mogą mamy karmiące wyłącznie odciągniętym mlekiem. Ich piersi, przyzwyczajone do regularnego opróżniania piersi przy pomocy laktatora, napełnią się mlekiem za każdym razem, gdy opóźnią lub opuszczą sesję.
Pełne piersi, to sygnał, że mleka jest za dużo, nie jest potrzebne w takiej ilości i w efekcie może nastąpić zwolnienie produkcji.
Sposobem na wyciszenie laktacji jest właśnie stopniowe opuszczanie sesji lub ich skracanie, co powoduje, że piersi nie są dostatecznie opróżniane. W następstwie takiego postępowania laktacja zaczyna naturalnie wyhamowywać.
Źródła:
- “Po prostu piersią”, Grill Rapley, Tracey Murkett.
- “Poradnik karmiącej matki”, Kathleen Huggins.
- “Karmienie piersią. Siedem naturalnych praw”, Nancy Mohrbacher, Kathleen Kendall – Tackett.
- “Infant Demand and Milk Supply. Part 2: The Short-Term Control of Milk Synthesis in Lactating Women”, www.journals.sagepub.com
- “Frequency and degree of milk removal and the short-term control of human milk synthesis“, www.ncbi.nlm.nih.gov
- “Modeling the interaction of milking frequency and nutrition on mammary gland growth and lactation“, www.ncbi.nlm.nih.gov
- “The short-term synthesis and infant-regulated removal of milk in lactating women”, www.ncbi.nlm.nih.gov
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Mlekiem Mamy.
