Zapotrzebowanie na składniki mineralne w ciąży
Składniki mineralne, podobnie jak witaminy, pełnią różne funkcje w organizmie człowieka. Dostarczenie ich w odpowiednich ilościach jest koniecznością, jeśli chcemy być zdrowi.
W okresie ciąży obserwuje się zmienione zapotrzebowanie na niektóre składniki, w porównaniu do zapotrzebowania kobiet nie będących w ciąży.
W okresie ciąży wszystkie składniki mineralne są ważne i potrzebne dla prawidłowego rozwoju dziecka, jednak o kilku z nich należy wiedzieć więcej. Podstawowe składniki mineralne, które zostaną opisane to: żelazo, jod, wapń i magnez.
Żelazo
Bierze bezpośredni udział w produkcji hemoglobiny (barwnik czerwonych krwinek, odpowiedzialny za transport tlenu), oraz procesach odpornościowych. Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży wzrasta niemal dwukrotnie. Co więcej, najlepiej przyswajalna forma tego składnika, znajduje się w produktach zwierzęcych:
- mięso,
- drób,
- wędliny,
- jaja,
- ryby,
dlatego odradza się kobietom będącym w ciąży stosowanie diety wegetariańskiej czy wegańskiej, o ile nie kontrolują poziomu dostarczanych składników odżywczych niezbędnych do rozwoju płodu.
W produktach roślinnych żelazo znajduje się w:
- burakach,
- natce pietruszki,
- roślinach strączkowych,
- szpinaku.
Forma żelaza występująca w produktach roślinnych jest znacznie słabiej wchłaniana, niż ta w produktach zwierzęcych. Wchłanianie żelaza do organizmu hamuje picie dużej ilości czarnej herbaty, czy spożywanie produktów bogatych w wapń.
Witamina C natomiast poprawia jego przyswajalność, dlatego też produktu bogate w żelazo (mięso, jaja) dobrze jest łączyć z warzywami i owocami. Należy uważać na niedobór żelaza. Może grozić on porodem przedwczesnym czy też urodzeniem dziecka z niską masą urodzeniową.
Jod
Przede wszystkim bierze udział w produkcji hormonów tarczycy. Hormony te biorą z kolei udział w rozwoju układu nerwowego. Jego niedobór w ciąży może powodować wady wrodzone, zaburzenia w rozwoju psychomotorycznym, ADHD, jak również poronienie czy poród przedwczesny.
Jak widać, jest to bardzo ważny pierwiastek dla prawidłowego przebiegu ciąży. Zapotrzebowanie na jod wzrasta głównie w pierwszym trymestrze. Kobiety planujące ciążę, powinny zadbać o odpowiedni poziom tego pierwiastka już na etapie starań, aby w początkowym etapie ciąży nie dochodziło do niedoborów. Znaleźć go można w:
- rybach morskich,
- soli kuchennej,
- niektórych wodach mineralnych.
O zapotrzebowaniu na jod w czasie ciąży i karmienia dziecka przeczytacie tu.
Wapń
Wapń jest składnikiem kości, a jego niedobór powoduje osteopenię i osteoporozę. Zapotrzebowanie na wapń rośnie w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Wapń reguluje też poziom ciśnienia tętniczego. Podobnie jak żelazo, wapń jest podatny na wpływ innych substancji. Obecność w diecie witaminy D, laktozy, kwasów organicznych, czy oligosacharydów zwiększa wchłanianie wapnia, natomiast nadmierne spożycie mięsa, soli czy kawy powoduje utratę wapnia. Jego główne źródła to:
- mleko i jego przetwory,
- jaja,
- ryby o jadalnym szkielecie,
- migdały,
- orzechy,
- brokuły,
- fasola.
Magnez
Magnez w organizmie odpowiada między innymi za przewodnictwo nerwowo – mięśniowe. Ma to wpływ na utrzymanie odpowiedniego poziomu ciśnienia krwi. Jak wiadomo, objętość krwi w organizmie kobiety wzrasta niemal dwukrotnie w okresie ciąży, dlatego tak ważny jest poziom magnezu we krwi. Odpowiedni poziom tego pierwiastka we krwi wspomaga też wchłanianie wapnia, o którym pisałyśmy wyżej. Magnez znaleźć można w:
- orzechach,
- kiełkach,
- roślinach strączkowych,
- produktach zbożowych,
- bananach,
- kakao.
Zapotrzebowanie na magnez znacznie wzrasta w czasie ciąży. Nie zawsze udaje się dostarczyć go w odpowiednich ilościach do organizmu dlatego wielu lekarzy decyduje się włączyć suplementację.
O zapotrzebowaniu na witaminy przeczytajcie w poprzednim artykule.
Milena Żebrowska – inżynier żywienia człowieka i oceny żywności.
Źródła:
- Praca zbiorowa: Zasady suplementacji i leczenia witamina D – Nowelizacja 2018r. Postępy Neonatologii 2018, 24(1)
- Cichocka A., Szostak-Węgierek D.: Żywienie kobiet w ciąży. Wydawnictwo lekarskie PZWL
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów podczas ciąży, ,,Ginekologia Polska” 2011, 82, s. 550‒553.
- Milanovic B.: Witamina E – co kryje świat tokoferoli? Świat przemysłu farmaceutycznego 3/2016, str. 112- 116.
- Piekarska M., Tuźnik A., Dobosz A.: Witaminy w pigułce: Witamina A. Instytut Jakości.
- Cieślik E., Kościej A.: Kwas foliowy – występowanie i znaczenie. Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 1-7
- Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, wyd. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2012.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji “Mlekiem Mamy”.
