Wodogłowie a karmienie piersią
Wodogłowie jest jedną z chorób, która może utrudniać karmienie bezpośrednio z piersi, szczególnie od razu po porodzie. Nie zawsze choroba i karmienie wykluczają się. Poznajcie bliżej tę chorobę.
Co to jest wodogłowie?
Wodogłowie zwane inaczej hydrocefalią wywołane jest zaburzeniem w krążeniu płynu mózgowo – rdzeniowego, który pełni funkcje ochronne oraz, w mniejszym stopniu, odżywcze. Płyn mózgowo – rdzeniowy znajduje się między innymi w komorach mózgu, skąd ostatecznie resorbowany jest do układu żylnego. Wodogłowie pojawia się, gdy dochodzi do nadmiernego nagromadzenia się płynu, który spowodowany jest wystąpieniem zaburzeń w jego przepływie, resorpcji lub produkcji. Skutkuje to wzrostem ciśnienia śródczaszkowego. Objawami, które powinny nas zaniepokoić są: ból i zawroty głowy, wymioty, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, skierowanie wzroku ku dołowi itp. U noworodków i niemowląt najczęściej zaobserwować można nienaturalnie dużych rozmiarów głowę, lub jej bardzo szybki przyrost; ciemiączko staje się wypukłe i może być widoczne jego tętnienie. Zmienia się twarz dziecka z uwagi na rozchodzenie się szwów czaszkowych, które nie są jeszcze zrośnięte. Niemowlę może być senne, drażliwe, a jego płacz staje się gwałtowny i piskliwy.
Wpływ wodogłowia na rozwój
Hydrocefalia może doprowadzić do opóźnienia rozwojowego, a jego stopień będzie zależny od obszaru, jaki zostanie uszkodzony, wielkości uszkodzenia, oraz czasu, po jakim wdrążone zostanie leczenie. Jeśli hydrocefalia zostanie zbyt późno zdiagnozowana, a płyn w dalszym ciągu będzie się gromadził, może doprowadzić to do zaniku tkanki mózgowej (wystąpi znaczny stopień niepełnosprawności), a nawet do śmierci.
Warto zaznaczyć, że wodogłowie może wystąpić w każdym wieku, np. na skutek wypadku.
Rodzaje hydrocefalii (wodogłowia)
Hydrocefalię można podzielić na wiele grup, ale zazwyczaj większość z podziałów nakłada się na siebie. Najczęściej wyróżnia się podział na wodogłowie wrodzone lub nabyte, ostre lub przewlekłe, wewnętrzne lub zewnętrzne.
Hydrocefalia wrodzona
Hydrocefalia wrodzona najczęściej spowodowana jest przez zespół genetyczny, przepuklinę oponowo – rdzeniową lub zaburzenia w budowie lub przepływie w wodociągu mózgu. Może się ono pojawić już w życiu płodowym i skutkować wystąpieniem zaburzeń w rozwoju mózgu dziecka, oraz ma destrukcyjny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. W konsekwencji może dojść do obumarcia płodu lub pojawienia się poważnych deficytów neurologicznych oraz zaburzeń psychoruchowych u narodzonego dziecka.
Hydrocefalia nabyta
Natomiast nabyte często związane jest z wystąpieniem krwawienia do komór, powstałym na skutek przyczyn okołoporodowych, lub dużego wcześniactwa u noworodka.
Hydrocefalię można wykryć już między 12 a 15 tygodniem ciąży i w niektórych przypadkach możliwe jest podjęcie leczenia chirurgicznego podczas trwania ciąży.
Leczenie wodogłowia
Metodami leczenia wykorzystywanymi do „zaopatrzenia” wodogłowia są najczęściej techniki chirurgiczne. Z powodzeniem stosowana jest zastawka, która za zadanie ma odprowadzić nadmiar płynu, przeważnie do jamy otrzewnowej. Wczesne zastosowanie zastawki daje dziecku szansę na normalny rozwój, lub ogranicza jego negatywne skutki i daje dziecku lepsze rokowanie. Zatem od skuteczności leczenia będzie zależało, jakie i jak duże problemy pielęgnacyjne czy rozwojowe pojawią się u rosnącego dziecka. Jednakże nie można zapomnieć o chorobach współistniejących i wadach genetycznych, które niezwykle często „towarzyszą” hydrocefalii i również będą miały istotny wpływ na rokowanie.
Wodogłowie a karmienie piersią
Powodzenie w karmieniu piersią w bardzo dużym stopniu zależy od zdolności ssania piersi przez niemowlę. W przypadku wodogłowia trudności podjęcia przez niemowlę ssania z piersi są zależne od stopnia hydrocefalii, oraz czas, w którym zostało podjęte leczenie. Dziecko z ciężkim wodogłowiem będzie miało poważne zaburzenia neurologiczne, a więc m.in. nieprawidłowe napięcie mięśniowe, zaburzenia odruchów, itp., a nadmiar płynu może doprowadzić do ucisku na nerwy w obrębie głowy, co znacznie utrudni umiejętność ssania. W tym przypadku karmienie piersią może okazać się niemożliwe. Jednakże w przypadku lekkiego stopnia wodogłowia i szybko podjętego leczenia chirurgicznego jest duża szansa na powodzenie podczas karmienia piersią.
Jeżeli mimo wszystko choroba uniemożliwia karmienie piersią, to nadal można karmić dziecko własnym mlekiem podając je w inny sposób, np. z butelki. Sposób karmienia dziecka, u którego stwierdzono hydrocefalię należy zawsze przedyskutować z lekarzem. Pamiętać należy również, że niemowlę powinno być objęte kompleksowym leczeniem, w tym rehabilitacją, zajęciami z logopedą, psychologiem, itp.
mgr Iwona Marcinkowska – fizjoterapeuta, Terapeuta metody NDT-Bobath Basic, NDT-Bobath Baby, PNF, Kinesjotapingu, masażu Shantala, Ruchu rozwijającego Weroniki Scherborne, hipoteriapii, Wrocław
Źródła:
- Czerniacki Z., Jurkiewicz J., Wodogłowie. W: Zarys neurochirurgii pod red M. Ząbka. PZWL, Warszawa 1999
- Polis L., Wodogłowie u płodu i noworodka W: Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 2009, tom 2, zeszyt 3, s. 218-222
- Mandera M., Wodogłowie pokrwotoczne u noworodków i niemowląt W: Aktual Neurol 2009, 9 (1), s. 37-44
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji Mlekiem Mamy.
