Rekonstrukcja piersi

Rekonstrukcje piersi wykonuje się u kobiet po amputacji piersi z przyczyn nowotworowych oraz w zespole Polanda (wrodzony brak piersi, mięśni piersiowych, czasami również brodawki z otoczką). Zabieg ma na celu odtworzenie budowy kobiecej klatki piersiowej.

Kiedy?

Rekonstrukcja piersi przy leczeniu raka piersi, może być wykonana w trakcie tej samej operacji co mastektomia. Taki zabiegi jest nazywany rekonstrukcją jednoczasową. Rekonstrukcję w można także wykonać po tygodniach, miesiącach, a nawet latach po mastektomii. Nazywa się ją wtedy rekonstrukcją opóźnioną.

Rekonstrukcja jednoczasowa

Ze względu na emocje, jakie wywołuje utrata piersi, niektóre kobiety wolą poddać się rekonstrukcji jednocześnie z operacją usunięcia piersi. Wierzą, że w ten sposób łatwiej będzie im powrócić do normalnego życia. Zaletą tej metody jest to, że pierś jest rekonstruowana w czasie tego samego zabiegu co mastektomia. Dzięki temu kobieta tylko raz przechodzi operację i rekonwalescencję. Nie doświadcza również niedogodności związanych z brakiem piersi. Mimo, że natychmiastowa rekonstrukcja staje się coraz bardziej popularna, nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Na przykład jeśli planuje się radioterapię, to zazwyczaj dobrze jest odłożyć rekonstrukcję. Ponadto niektóre kobiety wolą odłożyć odtworzenie piersi na później. Daje im to czas na przemyślenie decyzji o rekonstrukcji.

Rekonstrukcja opóźniona

Zaletą tej metody jest to, że pozwala kobiecie przede wszystkim skoncentrować się na rekonwalescencji po leczeniu raka i wzmocnieniu organizmu. Pacjentki, które po operacji usunięcia raka przeszły radioterapię czekają kilka miesięcy aż do momentu, kiedy skóra po leczeniu wyzdrowieje. Opóźniona rekonstrukcja piersi daje również więcej czasu na wybór możliwości i podjęcie odpowiedniej decyzji związanej z rekonstrukcją. Pacjentka, która już przed operacją usunięcia piersi rozważa rekonstrukcję, powinna powiedzieć o tym swojemu operatorowi.

Oczywiście, podejmowanie decyzji na tak wczesnym etapie nie jest konieczne. Jeśli jednak istnieje choćby najmniejsze prawdopodobieństwo, że pacjentka będzie miała przeprowadzoną rekonstrukcję, informacja taka pomoże chirurgowi w wybraniu sposobu przeprowadzenia amputacji.

Metody

Obecnie stosuje się trzy podstawowe sposoby rekonstrukcji:

Rekonstrukcja z użyciem endoprotezy

Istnieją 2 rodzaje endoprotez: o stałej objętości (silikonowy implant) i elastyczne – rozprężające się (tzw. ekspandery). Uzyskanie dobrego wyniku kosmetycznego odtworzenia piersi z użyciem endoprotezy jest możliwe tylko wtedy, gdy na skórze klatki piersiowej nie ma znacznych blizn po przebytym leczeniu. Ten sposób rekonstrukcji rzadziej zaleca się pacjentkom, które przebyły radioterapię. Bowiem ich skóra nie jest już tak elastyczna jak przed leczeniem. Odtworzenie piersi przez wszczepienie implantu jest wskazane szczególnie u kobiet z mniejszym biustem. W takich przypadkach trudniej jest odtworzyć większą pierś przy użyciu jedynie endoprotezy. Wszczepienie ekspandera rozciągającego skórę stosuje się w przypadku, gdy chcemy uzyskać odpowiedni naddatek skóry do pokrycia implantu i rany pooperacyjnej – np. w przypadku większych piersi pacjentki. Endoprotezy stosuje się również u pacjentek, które nie wyrażają zgody na użycie własnych tkanek do odtworzenia piersi, lub które nie chcą mieć dodatkowych blizn w miejscach pobierania tkanek do rekonstrukcji.

Rekonstrukcja z użyciem endoprotezy i tkanek własnych

Efekt rekonstrukcji z użyciem wyłącznie endoprotezy może być niezadowalający, głównie w sytuacjach, gdy na klatce piersiowej jest zbyt mało skóry do odtworzenia kształtu piersi. Wówczas można dodatkowo użyć zdrowej tkanki z innej części  ciała. Do takiego zabiegu najczęściej używa się płatu zawierającego skórę i mięsień z pleców (mięsień najszerszy) grzbietu. Endoprotezę umieszcza się pod mięśniem dla lepszego efektu wizualnego. Niestety po takim zabiegu pozostaje dodatkowa blizna z miejsca pobrania tkanek własnych do rekonstrukcji piersi.

Rekonstrukcja z użyciem jedynie tkanek własnych

Zaletą odtwarzania piersi z użyciem jedynie tkanek własnych (odtworzenie autologiczne) jest wygląd i sprężystość piersi zbliżone do naturalnego. Dwoma głównymi typami rekonstrukcji autologicznych są: metoda z wyłącznym użyciem płata skórno-mięśniowego z wyspą tłuszczową znad mięśnia najszerszego grzbietu oraz metoda z użyciem płata skórnego i wyspą tłuszczową znad mięśnia prostego brzucha – TRAM (transversus restus abdominis muscle). Dwie inne metody to: użycie wolnych płatów z okolic pośladków/brzucha lub wypełnianie ubytku piersi własnym tłuszczem – tzw. lipofilling (metoda odpowiednia w przypadku małych piersi).

Po każdym z takich zabiegów rekonstrukcji można poddać również brodawkę i otoczkę sutkową. Otoczkę brodawki sutkowej można zapigmentować (wytatuować) lub wymodelować z fragmentu skóry, a brodawkę zazwyczaj odtwarza się z fragmentu brodawki sąsiedniej piersi.

Rekonwalescencja

Czas i przebieg rekonwalescencji zależy od wyboru metody zabiegu, a tym samy jego rozległości. Pierwsza doba po zabiegu jest dla pacjentek zazwyczaj bardzo bolesna, a największe uczucie dyskomfortu występuje w ciągu pierwszych 24 do 72 godzin po operacji wszczepienia implantu. Pierś jest obrzęknięta i bardzo tkliwa, występuje również ograniczenie ruchomości. Już w drugiej dobie po zabiegu zaleca się wczesne uruchamianie pacjentki, aby zapobiec powikłaniom zakrzepowo – zatorowym. Chora zwykle pozostaje w szpitalu do tygodnia po zabiegu. W ciele utrzymywane są dreny, aby odprowadzić treść krwistą i surowiczą z jam po rekonstrukcji.

Ważną częścią okresu rekonwalescencji jest noszenie pooperacyjnego stanika lub uciskowej garderoby, która zapewnia specjalne podtrzymanie piersi. Gojenie się ran pooperacyjnych trwa różnie długo. Zależy to od tego, czy został wykorzystany tylko implant, czy też stosowano bardziej skomplikowane metody z przeszczepianiem płata skórno – mięśniowego. Ogólnie zalecenia mówią o powrocie do normalnej aktywności nie wcześniej niż 6 tygodni po rekonstrukcji.

Koszt

Zabieg rekonstrukcji piersi po mastektomii można przeprowadzić w ramach NFZ po leczeniu onkologicznym. Koszt takiej procedury w prywatnych klinikach jest zróżnicowany.  Wycena jest indywidualna dla każdej pacjentki i następuje po konsultacji rozległości zabiegu. Cena zależna jest również od tego, jaka technika operacyjna zostanie wykorzystana. Czy rekonstrukcję przeprowadzamy z udziałem implantu/ekspandera, czy też korzystając z autologicznych tkanek pacjentki. Koszt całkowicie prywatnego zabiegu waha się od 5 – 15 tysięcy złotych w klinikach prywatnych.

MR

Źródła:

1. „Rak piersi – Poradnik dla pacjentów”, Mohammed R.S. Keshtgar, Rob Stein, tłumaczenie Tomasz Marjański.
2. „Podstawy chirurgii”, tom I, Jacek Szmidt, Jarosław Kużdżał.
3. „Chirurgia – gruczoł piersiowy, klatka piersiowa i śródpiersie”, Josef E.Fischer.
4. „Kompedium chirurgii onkologicznej”, Arkadiusz Jeziorski, Piotr Rutkowski.
5. „Rekonstrukcja piersi”, rozdział strony www.rakpiersi.pl Monika Szyszłowska.
6. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.