Odstawienie nagłe – matka odstawia dziecko od piersi
Odstawienie od piersi jest zwykle trudnym doświadczeniem dla każdej pary matka -dziecko. Potrzeby dzieci na różnym etapie rozwoju są różne. Dlatego tak naprawdę nie można jednoznacznie wyznaczyć wieku, w którym dziecko powinno przestać ssać pierś mamy. Najlepszym momentem jest ten, który nazywa się samoodstawieniem – dziecko samo rezygnuje z mleka mamy.
Jednak prawdopodobnie w życiu każdej mamy nadchodzi moment, kiedy ma dość karmienia piersią. Wiele takich sytuacji jest efektem zmęczenia. Pojawiające się na starcie macierzyństwa problemy i brak pomocy frustrują i zniechęcają do karmienia piersią/odciągniętym mlekiem. Im dłużej matka karmi/odciąga, tym częściej może odczuwać je za bardziej nieprzyjemne, męczące, drażniące. Takie doznania “fundują” najczęściej starsze dzieci, które podczas ssania piersi kręcą się, wstają, obracają, szczypią i kopią nogami – robią to wszystko z ustami zaciśniętymi przez cały czas na piersi mamy. Natomiast w przypadku karmienia wyłącznie odciągniętym mlekiem, powtarzające się problemy z piersiami i małe ilości odciąganego mleka mogą zniechęcać do karmienia naturalnego.
Jak odstawić?
Jeśli matka zdecyduje odstawić dziecko od piersi, powinna najpierw zrozumieć czym dokładnie jest odstawienie. Ten proces należy podzielić na dwie fazy:
- odstawienie
- zastąpienie
Odstawienie
Decyzja o zaprzestaniu karmienia piersią, to tym samym pozbawienie dziecka wartości odżywczych zawartych w mleku. W takim wypadku niezbędne jest zastąpienie składników z mleka matki przez te, które są zawarte w pokarmach stałych lub preparatach do żywienia niemowląt. W II półroczu życia (i później) ważna jest zrównoważona i zbilansowana dieta, bogata w kwasy DHA i kwasy z grupy Omega. Warto jednak pamiętać, że nic nie jest tak bogate w składzie jak mleko kobiece. Co więcej – im dłużej matka karmi, tym wartościowsze się ono staje – składem zbliżone do mleka początkowego.
Zastąpienie
Faza zastąpienia ma charakter emocjonalny. Dzieci ssą pierś mamy nie tylko z powodu głodu czy pragnienia. Ssanie piersi uspokaja je, czują zapach mamy, bicie jej serca i ciepło ciała – czują się wtedy bezpiecznie. Przytulanie się i ssanie piersi mamy to również sposób na nudę i bezkonkurencyjna metoda na zasypianie. Przy odstawieniu dziecka od piersi, dobrze jest zastąpić bliskość piersi innymi rytuałami – przytulaniem, rozmową, czytaniem bajki przed snem, itp.
Karm przynajmniej przez pierwszy rok
Większość gatunków ssaków karmi młode dopóki nie potroją one wagi urodzeniowej. U dzieci następuje to zjawisko między pierwszym, a drugim rokiem życia. Zapotrzebowanie na ssanie maleje u dziecka między 9 miesiącem a 3 rokiem życia. Czas ten jest bardzo indywidualny, ale niewiele niemowląt jest emocjonalnie gotowych do odstawienia od piersi.
Skoro mleko matki stanowi podstawę żywienia niemowląt, to staraj się karmić dziecko piersią chociaż do ukończenia pierwszego roku życia. Po pierwszym roku życia dziecko stopniowo zamienia mleko na potrawy z rodzinnego stołu.
Między 12 a 18 miesiącem życia dziecko osiąga kamień milowy, jakim jest umiejętność samodzielnego chodzenia. Niektóre z dzieci tracą wówczas zainteresowanie mlekiem na rzecz pokarmów stałych, inne – przechodzą wzmożony okres ssania piersi i czasową niechęć do innego pożywienia.
Według wytycznych WHO optymalny czas karmienia piersią dzieci to dwa lata i dłużej, czyli tak długo, jak długo życzy sobie tego dziecko i matka. Niektóre matki karmią swoje dzieci do samoodstawienia. Podążają w ten sposób w ślad za naturalnymi, fizjologicznymi potrzebami dziecka.
Odstawiaj stopniowo
Wśród porad dotyczących odstawienia od piersi nadal można znaleźć te szkodliwe, typu: wyjedź na jakiś czas bez dziecka, bandażuj piersi, smaruj piersi czymś niesmacznym, mów, że nie ma już mleka. Takie działania mają spowodować zapomnienie o piersiach matki albo zniechęcenie dziecka do ich ssania.
Pierwszy sposób jest bardzo trudny dla dziecka, ponieważ oprócz mleka, nie ma również piersi, przy których maluch czuł się bezpiecznie, a na dodatek zniknęła też mama. Nie ma pewności, czy takie zachowanie nie spowoduje odwrotnego skutku i wystraszone dziecko po powrocie mamy do domu nie zacznie jeszcze bardziej zabiegać o bliskość z nią lub będzie przechodzić lęk separacyjny.
Poza tym, matka musi pamiętać o swoich piersiach, które jeszcze do niedawna pracowały na określonym poziomie i produkowały mleko zaspokajając potrzeby dziecka. W przypadku nagłego nie opróżniania piersi może dojść do zastoju pokarmu, obrzęku, a nawet zapalenia piersi. Porady typu: bandażuj piersi – również są bardzo szkodliwe!
Nie namawiaj i nie odmawiaj
Jeśli matka podejmie decyzję o zakończeniu karmienia piersią po pierwszym roku życia, to może zastosować metodę “nie proponuj i nie odmawiaj”. Generalnie zasadę tę stosuje się po pierwszym roku życia. Nie proponuje wówczas dziecku karmienia/mleka, a podaje stałe pokarmy (posiłki, przekąski), pamiętając o zbilansowanej diecie. W przypadku zgłoszenia żądania przez dziecko – matka nie odmawia. Metoda ta jest czasochłonna, ale pozwala oswoić się i matce, i dziecku z momentem zakończenia karmienia piersią.
Między pierwszym, a trzecim rokiem życia dziecko w naturalny sposób poznaje otaczający je świat i często zapomina o ssaniu piersi. By powrócić do niej w chwilach choroby, zmęczenia, senności, lęku, itd. Jeśli jego potrzeby zostaną zaspokojone – z ufnością podąży z powrotem w świat.
Nadal jesteś ważna – nic nie zastąpi matki
Do tej pory dziecko jadło blisko matki. Po odstawieniu od piersi ważne jest, aby nadal towarzyszyć dziecku w spożywaniu posiłków.
Niektóre mamy obawiają się, że nie będą już niezastąpione i na tyle ważne dla dzieci, jak do tej pory. Karmienie piersią jest tylko jednym z elementów macierzyństwa. To, jak będą postrzegane przez dziecko, jaka będzie między nimi więź – zależy od zbudowanej relacji i podtrzymywaniu jej.
Przyjemne jak karmienie
Dzieci, które są bardziej wymagające, albo potrzebują więcej bliskości niż ich rówieśnicy mogą zgłaszać żądanie ssania piersi bardzo często. Prawdopodobnie rezygnacja z piersi będzie dla nich trudna i pojawi się potrzeba otrzymania czegoś w zamian.
Nie jest możliwe określenie, kiedy ten moment nastąpi, ponieważ dzieci rozwijają się w różnym tempie. Chyba najtrudniej – bez względu na to, kiedy nastąpi ta chwila – jest zabrać dziecku karmienie “na dobranoc”. Dzieci lubią zasypiać przy piersi, do około 3 roku życia, a nawet dłużej. Wieczorne ssanie piersi pozwala im się wyciszyć, a pijąc mleko, które zawiera nukleotydy odpowiedzialne za senność – maluchy szybciej zasypiają.
Warto pamiętać o tym, że jeśli pierś do tej pory leczyła wszystkie bolączki, to dziecku może sprawić trudność znalezienie czegoś, co w zastępstwie “rozwiąże” wszystkie jego problemy. Do tej pory pierś była na żądanie, a teraz coś musi ją zastąpić. W sytuacjach przykrych, albo w chwilach nudy – dziecko może dążyć do kontaktu z piersiami, a nawet domagać się ssania piersi.
Starsze dzieci, które nie będą potrafiły rozładować emocji, poradzić sobie ze złością mogą np. obgryzać paznokcie/skórki, rozdrapywać strupy, np. po ukąszeniu komara, czy niszczyć różne rzeczy (zabawki, ubrania, a nawet zeszyty i książki, itd.).
Odstawienie od piersi w szacunku
Warto być przekonaną o słuszności swojej decyzji co do zakończenia karmienia i wierzyć w to, co się robi. Podjęcie decyzji o zakończeniu karmienia piersią, czy karmienia swoim mlekiem często wiąże się z wieloma przemyśleniami:
- Czy to jest odpowiedni moment?
- Kiedy nadejdzie ten odpowiedni moment?
- Jak to zrobić?
- Komu bardziej zależy na zakończeniu karmienia?
- Jak się przygotować?
- Jak przygotować dziecko?
- Co dać dziecku w zamian?
I wiele, wiele innych… Postaraj się znaleźć odpowiedzi na pytania, które Cię nurtują.
Jeśli myślisz już o odstawieniu dziecka od piersi, to polecamy lekturę książek, np. Uwielbiałam Cię karmić, Żegnamy mleko mamy, Kołysanka o piersiach mamy. Dzięki wspólnemu czytaniu tego typu książeczek łatwiej będzie Tobie i dziecku przygotować się na tę chwilę. Odstawienie w szacunku, bez ucieczek, stosowania uników i oszukiwania dziecka jest możliwe. Odstawienie, które nie okaże się zerwaniem więzi, a wkroczeniem w nowy etap macierzyństwa, poszerzeniem wzajemnych relacji.
Stopniowe i łagodne odstawianie od piersi wzmacnia więź matki i dziecka. Dlatego idealną sytuacją jest samoodstawienie się przez dziecko, ponieważ przebiega w zgodzie z naturą.
Źródła:
- „Karmienie piersią”, William Sears, Martha Sears.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.
- „Po prostu piersią”, Gill Rapley, Tracey Murkett.
- “Karmienie piersią. Siedem naturalnych praw”, Nancy Mohrbacher, Kathleen Kendall – Tackett.
- “Karmienie piersią”, Ina May Gaskin.
- “Poradnik karmiącej matki”, Kathleen Huggins.
- „Warto karmić piersią. I co dalej?”, Magdalena Nehring – Gugulska.
- “Karmienie piersią w teorii i praktyce” pod red. Magdaleny Nehring – Gugulskiej.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z canva.com.
🎧 Jeśli wolisz słuchać niż czytać podcast na ten temat znajdziesz tu.
📌 Podcasty dostępne są również na: Spotify, Google Podcasts i Apple Podcasty.
