Odstawienie z powodu choroby matki

chora mama

Matki karmiące naturalnie obawiają się, że każdej choroby – że może spowodować konieczność zakończenia karmienia piersią. Jelitówka, gorączka, zapalenie zatok, operacja kręgosłupa, czy ginekologiczna? O nie, tylko nie to!  Podczas zwykłego przeziębienia próbują leczyć się domowymi sposobami. A przecież w przypadku poważniejszej infekcji, czy grypy jelitowej karmienie dziecka jest bezpieczne. To o czym matka musi pamiętać to regularne nawadnianie organizmu i przestrzeganie zasad higieny.

Jednak są przypadki wymagające wizyty u lekarza. W takiej sytuacji mamy karmiące swoim mlekiem dość często słyszą: ”Albo pani się leczy, albo pani karmi dziecko.”

Czasami rzeczywiście zachodzi konieczność przeprowadzenia specjalistycznych badań diagnostycznych lub poddanie się zabiegowi, a niekiedy jest to tylko przyjęcie leków – okresowe bądź stałe – w przypadku chorób przewlekłych (np. choroby tarczycy). Natomiast w większości tych sytuacji możliwe jest kontynuowanie karmienia piersią. 

Chora mama karmiąca

Faktycznie zdarza się, że lekarze odradzają chorym mamom karmienie piersią z obawy o zdrowie dziecka. Matki stresują się, zaczynają wątpić, czy podczas choroby mogą karmić swoje dziecko.

Pomimo coraz większej wiedzy dotyczącej tego, jakie substancje aktywne są dozwolone w czasie karmienia piersią, wielu lekarzy niestety nie ma wystarczającej wiedzy na ten temat. Czasami “dla świętego spokoju” sugerują odstawienie dziecka przed rozpoczęciem leczenia, albo podają zbyt małe dawki, unikają podawania niektórych leków. Jednak wiele leków ma swoje odpowiedniki, których skład jest całkowicie bezpieczny i nie ma wpływu ani na dziecko ani na produkcję mleka (np. antybiotyki). 

Wpływ większości substancji aktywnych na karmienie piersią można sprawdzić samodzielnie na stronie e-lactancia o kategoriach ryzyka laktacyjnego przeczytasz tu.

“Z badań wynika, że rzeczywiście część matek doznaje takiego wykluczenia. Lekarz powinien szukać takiego rozwiązania, które pozwoli prawidłowo leczyć matkę i ochronić karmienie naturalne. Nie każdy wie, że choroby, które stanowią przeciwwskazanie do karmienia piersią to rzadkie sytuacje np. zakażenie HIV lub narkomania. W wielu chorobach np. gruźlica, Covid-19, nawet w okresie izolacji zdrowego dziecka od hospitalizowanej, chorej matki, można podawać dziecku jej odciągane mleko. Mleko nie jest zakaźne!!! Można karmić mając ospę, WZW B lub zapalenie piersi! Przeciwwskazania wynikające ze stanu zdrowia matki sprawdzicie tutaj.” [#karmienieniewyklucza 2021, CNoL]

Choroba psychiczna

W końcowym okresie ciąży i po porodzie u niektórych kobiet mogą występować okołoporodowe zaburzenia psychiczne. Jest to jeden z najważniejszych problemów w tym okresie gdyż aż około 10-15% kobiet dotyka depresja poporodowa. U kobiet mogą również wystąpić zaburzenia lękowe związane z samym porodem, czy opieką nad dzieckiem.

W tych przypadkach konieczna jest wizyta u psychiatry. Farmakologiczne leczenie oraz psychoterapia są skuteczne i szybko przynoszą efekty. Mimo to niektórzy specjaliści odmawiają matkom karmiącym leczenia. [1]

“Warto wiedzieć, że większość leków może być przyjmowana przez karmiące mamy. Mniej niż 10% dawki matczynej leku jest bezpieczne dla dziecka. Większość leków nie osiąga w mleku nawet 1% dawki matczynej. Leki należy brać zawsze po nakarmieniu dziecka. Bezpieczeństwo leków w laktacji i wytyczne dotyczące stosowania sprawdzajcie w bazach tworzonych na podstawie badań klinicznych np. Lactmed, e-lactancia, Laktacyjny Leksykon Leków. (…) 

“Choroby psychiczne – np. depresja – nie stanowią przeciwwskazania do karmienia, jeśli mama jest zdolna do opieki nad dzieckiem. Pomimo, że leki, które przenikają barierę krew – mózg łatwiej docierają do mleka mamy, można dobrać leki bezpieczne dla matki i dziecka. Karmienie piersią wpływa korzystnie na przebieg leczenia.” [#karmienieniewyklucza 2021, CNoL] Matka musi jednak odstawić dziecko od piersi, jeśli choroba psychiczna ma ciężki przebieg, zagraża zdrowiu dziecka lub karmienie piersią może powodować pogorszenie  przebiegu choroby matki. Więcej na temat depresji poporodowej, leczeniu i profilaktyce przeczytasz w tych artykułach. [2, 3, 4] 

Badania diagnostyczne

Badania diagnostyczne wykonuje się profilaktycznie, ale również w celu postawienia diagnozy w przypadku choroby. 

Nie wszystkie kobiety wiedzą, że bezpieczne są badania jak na przykład USG, mammografia, cytologia. Niekiedy czekają z badaniami profilaktycznymi aż przestaną karmić naturalnie. Zdarza się, że w międzyczasie kobieta urodzi kolejne dziecko i okazuje się, że badanie piersi nie było wykonywane nawet przez kilka lat! Mammografia i badanie USG piersi należą do tzw. profilaktyki wtórnej raka piersi. Badania te mogą ujawnić zmiany, które nie są jeszcze wyczuwalne palpacyjnie. [5]

Nie ma też żadnych dowodów, że wykonanie RTG, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, czy badań z kontrastem wpłynie negatywnie na zdrowie dziecka karmionego mlekiem matki. Aktualne rekomendacje poznasz tu.

Wskazane jest ograniczenie czasowe w karmieniu piersią jedynie podczas wykonywania badań z wykorzystaniem radiofarmaceutyków, jak np. scyntygrafia. Okres karencji zależy od użytego do badań związku. Szczegółowe informacje na temat preparatów i przerw w karmieniu przeczytasz tu.

Operacje i zabiegi

Operacje wiążą się nie tylko z przyjętymi lekami, ale również z rozłąką z dzieckiem. Najczęstsza wątpliwość związana z operacją mamy karmiącej piersią dotyczy znieczulenia i możliwości karmienia zaraz po zabiegu. Obecnie stosowane w anestezjologii środki pozwalają na przystawienie dziecka zaraz, gdy tylko mama będzie w stanie to zrobić.

W zależności od rodzaju operacji i wiążącym się z nim pobytem w szpitalu karmienie dziecka może być możliwe podczas odwiedzin lub dopiero po powrocie do domu.

W leczeniu zabiegowym (np. biopsje, nadżerka szyjki macicy, usunięcie/leczenie zęba) stosuje się wyłącznie znieczulenie miejscowe i bezpośrednio po zabiegu można bezpiecznie karmić dziecko. 

Zastoje i zapalenia piersi

Nawracające zastoje i zapalenia piersi należą do dość powszechnych przyczyn odstawienia dziecka od piersi. Zastoje towarzyszą zwykle problemom z karmieniem bezpośrednio z piersi lub w czasie odciągania mleka. A przecież wystarczyłoby profesjonalne wsparcie laktacyjne, aby mama w prawidłowy sposób karmiła lub odciągała mleko unikają trudności i bólu.

Wizyta u stomatologa

Informację jakoby leczenie zębów w ciąży i w czasie karmienia piersią było niemożliwe usłyszała niejedna mama. W zasadzie wszystkie zabiegi wykonywane w gabinecie stomatologicznym są bezpieczne zarówno dla kobiety w ciąży, jak i dla mamy karmiącej piersią i jej dziecka. Regularne wizyty u dentysty dadzą Ci poczucie spokoju i pewności, że z Twoimi zębami jest wszystko w porządku.

Poprzez unikanie kontroli stomatologicznej możesz doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych nie tylko związanych z zębami i dziąsłami, ale z całym organizmem. Dbając o swoje zęby dbasz też o zęby dziecka! [KLIK]

Odstawienie dziecka

Zanim podejmiesz ostateczną decyzję o odstawieniu dziecka ze względu na planowane leczenie przede wszystkim porozmawiaj ze swoim lekarzem. W razie wątpliwości skonsultuj się z innym specjalistą lub certyfikowanym doradcą laktacyjnym (CDL). Pamiętaj też, że lekarz nie może Cię zmuszać do karmienia piersią / odciągniętym mlekiem dłużej niż chcesz to robić.

Jeśli jednak Twoja sytuacja zdrowotna wymaga bezzwłocznego leczenia przy zastosowaniu leków mających w swoim składzie substancje niebezpieczne w laktacji – odstaw dziecko od swojego mleka na czas leczenia. Jeśli chcesz kontynuować karmienie piersią lub odciągniętym mlekiem po zakończeniu przyjmowania leków, zadbaj o podtrzymanie laktacji regularnie odciągając pokarm i wróć do karmienia po ustaniu przyczyny.

Utrzymanie laktacji i powrót do karmienia

O ile jest to możliwe, zgromadź mleko przed podjęciem leczenia. W trakcie przyjmowania leków niebezpiecznych dla dziecka odciągaj mleko, aby utrzymać laktację. Mleko należy odciągać mniej więcej w porach przypadających na karmienie / sesję, albo po prostu wtedy, gdy poczujesz przepełnienie się piersi. Pamiętaj jednak, że przedłużanie odstępów między sesjami może w efekcie doprowadzić do zmniejszenia poziomu laktacji.

Po zakończeniu leczenia wróć do karmienia swoim mlekiem lub bezpośrednio z piersi.

Pamiętaj, że #karmienieniewyklucza diagnostyki, leczenia, czy operacji. Dbaj o swoje zdrowie!

Źródła:

  1. „Czym są okołoporodowe zaburzenia psychiczne i jak się leczy kobiety cierpiące z ich powodu” , mp.pl
  2. Matka karmiąca z depresją – wyzwanie dla zespołu terapeutycznego, lek. Joanna Krzyżanowska-Zbucka, fragmenty z mp.pl.
  3. Czy i które leki przeciwdepresyjne stanowią przeciwwskazanie do karmienia piersią? mp.pl
  4. Program opieki psychologiczno – laktacyjnej „Macierzyństwo krok po kroku” jako przykład profilaktyki, diagnostyki i leczenia depresji w okresie okołoporodowym, Psychiatr. Pol. 2020; 54(3): 613–629, DOI: https://doi.org/10.12740/PP/105494.
  5. Profilaktyka raka piersi – najważniejsze zasady, zwrotnikraka.pl
  6. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z canva.com.

Fundatorka i Prezeska Fundacji “Mlekiem Mamy”, doula (Stowarzyszenie “Doula w Polsce”), Promotorka Karmienia Piersią Centrum Nauki o Laktacji (CNoL), doradczyni noszenia dzieci w chustach i nosidłach miękkich (Akademii Noszenia Dzieci). Na co dzień – żona, mama, społeczniczka, którą można spotkać i otrzymać bezpośrednie wsparcie w Warszawie – Wesołej. Kontakt: fundacja@mlekiemmamy.org Telefon: 536 292 700