Nowy zwyczaj – ograniczaj! Powiedz stop!

Co to znaczy Nowy zwyczaj – ograniczaj? Dołączamy do programu Miejskiego Zespołu Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Olsztynie i mówimy:

Hej, To JA! Zatrzymaj hejt!

Dobry, czy nowy zwyczaj?

Zwyczaj – zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego jest to powszechnie przyjęty, tradycyjny sposób postępowania w pewnych okolicznościach.

Kiedy planujemy podróż do innego kraju, to poszukujemy ciekawostek, miejsc, które warto zobaczyć. Czytamy też  o zwyczajach, by nie narazić się nieświadomie na problemy. Są i takie osoby, które uczą się nawet języka obcego, aby w pełni wykorzystać wyjazd, czuć się swobodnie w obcym kraju. 

Podobnie, jak w innych sferach życia, warto aby każdy użytkownik Internetu znał dobre praktyki korzystania z jego dobrobytu. W obecnych czasach dostęp do Internetu wpisał się już w naszą codzienność. Szukamy tam wszelkich informacji, wiedzy naukowej, wsparcia, pomocy, a także rozrywki.

Czy zastanawiamy się, co i jak piszemy, w  jaki się wypowiadamy? Okazuje się, że nie wszyscy użytkownicy Internetu – nawet stali bywalcy platform/for społecznościowych – wiedzą na przykład, że pisząc posty, komentarze nie należy używać klawisza caps lock (wyjątkiem mogą być OzN). Dlaczego? Pisanie w sieci wielkimi literami oznacza krzyk. Przecież nikt nie lubi, gdy się na niego krzyczy. Dlatego między innymi z powodu braku znajomości podstawowych zasad dobrego zachowania w Internecie dochodzi czasami do nieprzyjemnych sytuacji. A niepotrzebnie. Wystarczy znać “netykietę”, czyli zbiór zasad dotyczących “dobrego zachowania w Internecie”. Początkowo netykieta zawierała kilka punktów. Wraz z rozwojem przestrzeni internetowej zaleceń dobrego zachowania wciąż przybywa. Inne zasady dotyczą grup dyskusyjnych, stron www, czy poczty e-mail (więcej: np. wikipedia.org).

Dołączając do jakiejś grupy tematycznej mamy obowiązek zapoznać się z jej regulaminem. Jedni zapoznają się, inni nie. Z przestrzeganiem regulaminu też jest różnie. Nad porządkiem w grupach czuwają administratorzy, moderatorzy. Zwykle reagują oni na niewłaściwe zachowania członków grupy, o ile je zauważą lub na zgłoszenia innych członków grupy. Niekiedy niestety założyciele / administratorzy grup akceptują zachowania członków swojej grupy znacznie przekraczające chociażby zasady współżycia społecznego. Jednak konsekwencje negatywnych działań zależą nie tylko od regulaminu grupy, czy platformy społecznościowej, ale – co najważniejsze – od przepisów prawa.

Mowa nienawiści w Polsce

Mowa nienawiści w sieci i w social media jest w Polsce nowym zjawiskiem. Zauważono go i coraz więcej się mówi o tym problemie, nazywa wprost określone zachowania. Czy wyznaczenie granicy między krytyką a hejtem jest łatwe? Czasami określa ją dopiero sąd podczas toczącego się postępowania. 

Hejt a prawo

Doświadczyłaś hejtu lub jesteś świadkiem mowy nienawiści w sieci? Reaguj!

Zawsze wobec hejterów, osób, które posługują się mową nienawiści należy wyciągać konsekwencje prawne. 

W Polsce nie powstały odrębne przepisy prawne, ale w sytuacjach noszących znamiona mowy nienawiści wykorzystuje się już istniejące prawo, m.in.:

• art. 212 § 1 kodeksu karnego – pomówienie;
• art. 216 § 2 kk – znieważenie innej osoby;
• art. 257 kk – znieważenie grupy ludności;
• art. 23, 24 kodeksu cywilnego – naruszenie dóbr osobistych (w tym wizerunku, nazwiska, pseudonimu) i obowiązek naprawienia szkód.

Przestępstwa znieważenia i zniesławienia ścigane są z oskarżenia prywatnego, dlatego osoba pokrzywdzona sama musi wnieść akt oskarżenia. 

Gdzie zgłaszać hejt?

• Administrator grupy – zgłosić usunięcie hejtujących postów, komentarzy.
• Właściciel portalu społecznościowego – może on udostępnić dane personalne, IP hejtera, które zostaną wykorzystane w postępowaniu oraz usunąć krzywdzące treści.
• Policja lub prokuratura – za jej pośrednictwem można uzyskać dane personalne hejtera i wnieść akt oskarżenia. 
• Sąd okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby naruszającej dobro osobiste (złożenie pozwu).
• Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita – za pośrednictwem formularza na stronie www można zgłosić incydent.

Gdzie szukać pomocy?

Edukację, pomoc i wsparcie można otrzymać w organizacjach pozarządowych, m.in.:

• Fundacja Batory
• Centrum Edukacji Obywatelskiej
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej
• Fundacja Humanity in Action w Polsce.

Pomocy udzieli również specjalista, w zależności od potrzeb osoby poszkodowanej (prawnik, psycholog).

O szacunku, prawach i wyborach

Pamiętajmy o tym, że każdy z użytkowników sieci korzysta z prawa do wolności słowa gwarantowanego Konstytucją RP (art. 31, art. 54). Jednak wypowiadając się należy jednocześnie szanować prawa i wybory innych. Przykład? Kiedy uczestniczysz w dyskusji o porodzie, karmieniu piersią etc. unikaj zdań typu “Nie chcę patrzeć, jak wywalasz cycki”, bo jest to obraźliwe.

Zjawisko hejtu w sieci stało się poważnym problemem społecznym, zarówno wśród dorosłych, jak i tych najmłodszych internautów. My – dorośli (matki, rodzice, itd.) dajemy im przykład. Czasami zapominamy, że Internet nie zapewnia pełnej anonimowości. Niekiedy nie potrafimy zachować dystansu, opanować emocji… Dlatego zachęcamy Was, by wspólnie wprowadzić nowy zwyczaj – ograniczaj. Ograniczaj hejt w sieci!

Kampania finansowana jest ze środków Miejskiego Zespołu Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Olsztynie. Więcej na jej temat przeczytacie tu. Szukajcie też informacji na temat innych kampanii MZPiTU “Nowy zwyczaj – ograniczaj”.