Nowy zwyczaj – ograniczaj! Powiedz stop!
Co to znaczy Nowy zwyczaj – ograniczaj? Dołączamy do programu Miejskiego Zespołu Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Olsztynie i mówimy:
Hej, To JA! Zatrzymaj hejt!
Dobry, czy nowy zwyczaj?
Zwyczaj – zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego jest to powszechnie przyjęty, tradycyjny sposób postępowania w pewnych okolicznościach.
Kiedy planujemy podróż do innego kraju, to poszukujemy ciekawostek, miejsc, które warto zobaczyć. Czytamy też o zwyczajach, by nie narazić się nieświadomie na problemy. Są i takie osoby, które uczą się nawet języka obcego, aby w pełni wykorzystać wyjazd, czuć się swobodnie w obcym kraju.
Podobnie, jak w innych sferach życia, warto aby każdy użytkownik Internetu znał dobre praktyki korzystania z jego dobrobytu. W obecnych czasach dostęp do Internetu wpisał się już w naszą codzienność. Szukamy tam wszelkich informacji, wiedzy naukowej, wsparcia, pomocy, a także rozrywki.
Czy zastanawiamy się, co i jak piszemy, w jaki się wypowiadamy? Okazuje się, że nie wszyscy użytkownicy Internetu – nawet stali bywalcy platform/for społecznościowych – wiedzą na przykład, że pisząc posty, komentarze nie należy używać klawisza caps lock (wyjątkiem mogą być OzN). Dlaczego? Pisanie w sieci wielkimi literami oznacza krzyk. Przecież nikt nie lubi, gdy się na niego krzyczy. Dlatego między innymi z powodu braku znajomości podstawowych zasad dobrego zachowania w Internecie dochodzi czasami do nieprzyjemnych sytuacji. A niepotrzebnie. Wystarczy znać “netykietę”, czyli zbiór zasad dotyczących “dobrego zachowania w Internecie”. Początkowo netykieta zawierała kilka punktów. Wraz z rozwojem przestrzeni internetowej zaleceń dobrego zachowania wciąż przybywa. Inne zasady dotyczą grup dyskusyjnych, stron www, czy poczty e-mail (więcej: np. wikipedia.org).
Dołączając do jakiejś grupy tematycznej mamy obowiązek zapoznać się z jej regulaminem. Jedni zapoznają się, inni nie. Z przestrzeganiem regulaminu też jest różnie. Nad porządkiem w grupach czuwają administratorzy, moderatorzy. Zwykle reagują oni na niewłaściwe zachowania członków grupy, o ile je zauważą lub na zgłoszenia innych członków grupy. Niekiedy niestety założyciele / administratorzy grup akceptują zachowania członków swojej grupy znacznie przekraczające chociażby zasady współżycia społecznego. Jednak konsekwencje negatywnych działań zależą nie tylko od regulaminu grupy, czy platformy społecznościowej, ale – co najważniejsze – od przepisów prawa.
Mowa nienawiści w Polsce
Mowa nienawiści w sieci i w social media jest w Polsce nowym zjawiskiem. Zauważono go i coraz więcej się mówi o tym problemie, nazywa wprost określone zachowania. Czy wyznaczenie granicy między krytyką a hejtem jest łatwe? Czasami określa ją dopiero sąd podczas toczącego się postępowania.
Hejt a prawo
Doświadczyłaś hejtu lub jesteś świadkiem mowy nienawiści w sieci? Reaguj!
Zawsze wobec hejterów, osób, które posługują się mową nienawiści należy wyciągać konsekwencje prawne.
W Polsce nie powstały odrębne przepisy prawne, ale w sytuacjach noszących znamiona mowy nienawiści wykorzystuje się już istniejące prawo, m.in.:
- art. 212 § 1 kodeksu karnego – pomówienie;
- art. 216 § 2 kk – znieważenie innej osoby;
- art. 257 kk – znieważenie grupy ludności;
- art. 23, 24 kodeksu cywilnego – naruszenie dóbr osobistych (w tym wizerunku, nazwiska, pseudonimu) i obowiązek naprawienia szkód.
Przestępstwa znieważenia i zniesławienia ścigane są z oskarżenia prywatnego, dlatego osoba pokrzywdzona sama musi wnieść akt oskarżenia.
Gdzie zgłaszać hejt?
- Administrator grupy – zgłosić usunięcie hejtujących postów, komentarzy.
- Właściciel portalu społecznościowego – może on udostępnić dane personalne, IP hejtera, które zostaną wykorzystane w postępowaniu oraz usunąć krzywdzące treści.
- Policja lub prokuratura – za jej pośrednictwem można uzyskać dane personalne hejtera i wnieść akt oskarżenia.
- Sąd okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby naruszającej dobro osobiste (złożenie pozwu).
- Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita – za pośrednictwem formularza na stronie www można zgłosić incydent.
Gdzie szukać pomocy?
Edukację, pomoc i wsparcie można otrzymać w organizacjach pozarządowych, m.in.:
- Fundacja Batory
- Centrum Edukacji Obywatelskiej
- Helsińska Fundacja Praw Człowieka
- Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej
- Fundacja Humanity in Action w Polsce.
Pomocy udzieli również specjalista, w zależności od potrzeb osoby poszkodowanej (prawnik, psycholog).
O szacunku, prawach i wyborach
Pamiętajmy o tym, że każdy z użytkowników sieci korzysta z prawa do wolności słowa gwarantowanego Konstytucją RP (art. 31, art. 54). Jednak wypowiadając się należy jednocześnie szanować prawa i wybory innych. Przykład? Kiedy uczestniczysz w dyskusji o porodzie, karmieniu piersią etc. unikaj zdań typu “Nie chcę patrzeć, jak wywalasz cycki”, bo jest to obraźliwe.
Zjawisko hejtu w sieci stało się poważnym problemem społecznym, zarówno wśród dorosłych, jak i tych najmłodszych internautów. My – dorośli (matki, rodzice, itd.) dajemy im przykład. Czasami zapominamy, że Internet nie zapewnia pełnej anonimowości. Niekiedy nie potrafimy zachować dystansu, opanować emocji… Dlatego zachęcamy Was, by wspólnie wprowadzić nowy zwyczaj – ograniczaj. Ograniczaj hejt w sieci!
Kampania finansowana jest ze środków Miejskiego Zespołu Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Olsztynie. Więcej na jej temat przeczytacie tu. Szukajcie też informacji na temat innych kampanii MZPiTU “Nowy zwyczaj – ograniczaj”.
