Czy trzeba podgrzewać odciągnięty pokarm?
Wiele osób jest przekonanych o tym, że trzeba podgrzewać odciągnięty pokarm. Każda z matek prawdopodobnie postępuje w inny sposób. Czy praktyki matek mają odzwierciedlenie w badaniach naukowych?
Znane i stosowane zasady
Można spotkać się z kilkoma zasadami w postępowaniu z odciągniętym pokarmem, przy czym niektóre z nich wykluczają się:
- Nie trzeba podgrzewać świeżego odciągniętego pokarmu przed podaniem dziecku.
- Można podawać dziecku pokarm przechowywany w temperaturze otoczenia.
- Mleko matki wymaga podgrzania po wyjęciu z lodówki.
- Dziecku urodzonemu o czasie można podać odciągnięty pokarm bezpośrednio po wyjęciu z lodówki.
- Można podać dziecku chłodne mleko.
- Optymalną temperaturę ma mleko mamy podgrzane do temperatury ok. 35-37 st.C.
- Mleko dla wcześniaków należy podgrzewać do temperatury ciała.
- Mleko podgrzane powyżej 40 st.C traci wartości.
Preferencje maluchów są różne i to w głównej mierze od nich będzie zależało jaka będzie temperatura mleka “gotowa do podania” oraz sposób postępowania opiekunów.
Temperatura mleka kobiecego w badaniach
Badania dowodzą, że podgrzewanie pokarmu powyżej temperatur fizjologicznych znacząco wpływa na właściwości odżywcze i immunologiczne mleka. Nie istnieją jednak żadne standardy oparte na dowodach medycznych dotyczące podgrzewania mleka matki lub określania optymalnej temperatury mleka dla niemowląt, czy wcześniaków. Mimo to, aby zachować unikalne właściwości mleka kobiecego warto postępować z nim w odpowiedni sposób. Mleko kobiece, podobnie jak każda inna żywa tkanka jest wrażliwe na zmiany temperatury oraz czas ekspozycji na ciepło. W podwyższonej temperaturze występują zmiany właściwości białek, aktywności substancji biologicznie czynnych.
Enzymy trawienne lipaza i amylaza są obecne w mleku matki do 24 godzin, gdy jest ono przechowywane w temperaturze do 25 st.C. Stopniowo tracą one swoją aktywność jeśli pokarm jest podgrzewany do temperatury 40-55 st.C. Natomiast ilość wolnych kwasów tłuszczowych zwiększa się w mleku wraz z upływem czasu nawet jeśli jest ono przechowywane w temp. 25 st.C.
Co ma wpływ na skład i właściwości mleka?
Na właściwości składników mleka niekorzystnie mogą wpłynąć: rodzaj i kształt pojemnika, w którym przechowywane jest mleko, ilość powietrza i temperatura przechowywania.
Szeregowe badania metaboliczne wykazały, że obróbka cieplna mleka kobiecego zmniejsza wchłanianie tłuszczu aż o około jedną trzecią. Niektóre badania wykazały znaczną utratę właściwości odżywczych i/lub immunologicznych, przeciwzapalnych (np. laktoferyna) albo zniszczenie bakterii probiotycznych i białych krwinek.
Wydaje się, że współczesny sposób przechowywania (butelka) i urządzenia do podgrzewania butelek nie są zoptymalizowane pod kątem zachowania wyjątkowych właściwości mleka kobiecego. Mleko w podgrzewaczach nie nagrzewa się równomiernie i trudno jest określić, jaką faktycznie temperaturę osiąga w określonym czasie. Ponadto urządzenia są nastawione na osiągnięcie wyższej temperatury pokarmu w krótkim czasie. WHO zaleca natomiast, aby podgrzewać mleko kobiece stopniowo, w dłuższym czasie.
Pokarm kobiecy nie może być traktowany jak inne napoje (kawa, herbata, mleko), które zwykle podaje się w wysokich temperaturach. Nie wolno też postępować z nim jak substytutem mleka kobiecego, ponieważ mleko kobiece w przeciwieństwie do substytutu jest żywym – aktywnym biologicznie – płynem. Z tego też powodu temperatury, które uznaje się za bezpieczne do picia nie mogą być zalecane do spożycia mleka mamy.
Właśnie ze względu na właściwości biologiczne pokarmu kobiecego należy przestrzegać, aby podgrzewane w butelce mleko nie przekraczało 40 st.C w żadnym miejscu (mleko nie nagrzewa się równomiernie).
Jak podgrzewać odciągnięty pokarm?
Najbardziej chyba powszechną metodą podgrzewania mleka mamy jest ciepła kąpiel wodna w pojemniku lub pod bieżącą wodą. Jednak metoda ta jest czasochłonna. Dlatego też wiele mam używa urządzeń służących do podgrzewania mleka ciepłym powietrzem.
Nie wolno podgrzewać pokarmu w mikrofalówce, ani na kuchence.
W jaki sposób można uniknąć podgrzewania pokarmu?
Świeżo odciągnięte mleko, które nie jest przeznaczone do spożycia bezpośrednio po ściągnięciu można przechowywać w temperaturze otoczenia do kolejnego karmienia. Najlepiej postawić butelkę w ciemnym miejscu, aby uniknąć strat witaminy C.
Jeśli mleko zostało ściągnięte w porze nocnej mamy przechowują je w jednorazowej pieluszce, opakowaniu termicznym lub po prostu w pościeli w łóżku.
W ciągu dnia niektóre mamy, aby uniknąć utraty ciepła, przechowują butelkę z mlekiem w bliskim kontakcie z ciałem.
Niektóre matki wyjmują mleko przechowywane w lodówce wcześniej i ocieplają je zostawiając w temperaturze pokojowej zanim podadzą dziecku. Płyn podany w temperaturze pokojowej nadaje się do spożycia i nie spowoduje u dziecka problemów z gardłem, jak się powszechnie uważa.
Wiele mam, postępuje z mlekiem tak, aby zachować jego temperaturę i uniknąć konieczności podgrzewania. Jednakże nie wszystkie dzieci akceptują chłodne mleko i w takiej sytuacji podgrzanie go będzie konieczne.
Unikanie podgrzewania jest uzasadnione pod względem technologicznym. Każda bowiem zmiana temperatury produktu (nie tylko mleka) powoduje niszczenie składników odżywczych, szczególnie witamin. Ma to ogromne znaczenie w przypadku dzieci przedwcześnie urodzonych.
Więcej o prawidłowym postępowaniu z odciągniętym pokarmem przeczytacie w tym artykule.
Źródła:
- “Human Milk Warming Temperatures Using a Simulation of Currently Available Storage and Warming Methods”, PLoS One. 2015; 10(6): e0128806. Published online 2015 Jun 10. doi: 10.1371/journal.pone.0128806, PubMed.
- “NICU breast milk warming practices and the physiological effects of breast milk feeding temperatures on preterm infants“, Adv Neonatal Care. 2013 Aug;13(4):279-87. doi: 10.1097/ANC.0b013e31829d8c3a. PubMed
- “Nurses’ perception of milk temperature at delivery compared to actual practice in the neonatal intensive care unit”, Adv Neonatal Care. 2013 Oct;13(5):E1-E10. doi: 10.1097/ANC.0b013e3182a14cbd. PubMed
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji Mlekiem Mamy.
