Strajk, czyli czasowa odmowa ssania piersi

O strajku, czyli czasowej odmowie ssania piersi przez dziecko mówimy w momencie, kiedy dziecko odmawia ssania po okresie kilku tygodni, a nawet miesięcy bezproblemowego karmienia.

Według antropologów samoodstawienie dziecka następuje między 2 a 7 rokiem życia, zatem wcześniejsza niechęć dziecka do piersi powinna zaniepokoić matkę. Zdarza się, że czasami dziecko powyżej 18 miesiąca może być gotowe na odstawienie od piersi. Nie występuje jednak to zjawisko u dzieci poniżej 1 roku życia, ponieważ mleko stanowi w tym czasie podstawę żywienia.

Odmowa ssania piersi

Dolegliwości fizyczne

• Przeziębienie (katar utrudnia ssanie) lub inna choroba (np. infekcja ucha – ból);
• Gorączka;
• Pobyt w szpitalu;
• Potrzeba odbicia lub zrobienia kupki – w takiej sytuacji niemowlę może potrzebować zmiany pozycji na taką, która ułatwi mu odbicie lub zrobienie kupki;
• Pleśniawki – zapalenie jamy ustnej wywołane przez drożdżaki, w postaci białego nalotu na języku i policzkach wewnątrz jamy ustnej. Ssanie piersi zwykle sprawia dziecku ból.
• Ząbkowanie – ból rozpulchnionych dziąseł;
• Zmiana harmonogramu dnia.  

Rozwój fizyczny

Doświadczenie nowych umiejętności (np. raczkowanie, wstawanie)

Niemowlę zafascynowane nowymi umiejętnościami jest zbyt zajęte, żeby „marnować” czas na jedzenie. Wtedy pozostaje po prostu proponować i cierpliwie czekać aż dziecko zje. Dobrze jest kontrolować liczbę karmień w ciągu doby. Jeśli maluch w ciągu dnia zje za mało mleka, to należy częściej przystawiać dziecko wieczorem i pamiętać o nocnym karmieniu. Zazwyczaj jednak niemowlęta przysysają się do piersi późnym popołudniem lub wieczorem i sporo ssą w nocy oraz w godzinach rannych, żeby później znowu eksplorować świat i odmawiać jedzenia w ciągu dnia. Trzeba też obserwować samopoczucie dziecka, upewnić się, czy niemowlę nie jest odwodnione. Przeważnie niemowlęta mają prawidłowe przyrosty i po jakimś czasie zwykle wszystko wraca do normy.

Rozwój zmysłu wzroku (zwiększone zainteresowanie otoczeniem)

Między 3 a 6 miesiącem życia niemowlęta w czasie karmienia stają się niespokojne, zmienia się rytm ssania. Po pierwsze hormony nie pomagają już w produkcji mleka. Laktacja zależna jest od zapotrzebowania zgłaszanego przez dziecko. Dlatego maluch musi ssać pierś, by pokarm wytwarzał się.

Po drugie – u niemowląt rozwija się zmysł wzroku. Widzą już wyraźnie, są w stanie zauważyć każdy ruch. Bardzo duże zainteresowanie wzbudza w nich wszystko, co dostrzegą. Dlatego ssą przez chwilę, rozglądają się (czasem trzymając w ustach brodawkę), po czym znowu zaczynają ssać. Matki dość często w takiej sytuacji dochodzą do wniosku, że mają za mało pokarmu. Jeśli w tym okresie niemowlę zachowuje się w podobny sposób spróbuj karmić w przyciemnionym, cichym pomieszczeniu, gdzie nic nie będzie rozpraszać dziecka. Karmienie w ukryciu od zewnętrznych czynników, noszenie w chuście, podanie do ręki maskotki pozwolą się dziecku wyciszyć się i skoncentrować na jedzeniu.

Gryzienie brodawek

Gryzienie piersi przez niemowlęta jest dość powszechnym zjawiskiem. Niemowlęta zwykle przechodzą przez ten etap jeszcze zanim pojawią się pierwsze zęby. Ma to miejsce często przed wyrżnięciem się z dziąsła górnych “jedynek”. Wówczas dzieci odczuwają spory ból i gryzą wszystko, by go uśmierzyć, również w czasie karmienia.

Zdarza się też, że niektóre dzieci przygryzają brodawki z innych powodów – związanych na przykład z ich stanem zdrowia lub nadprodukcją pokarmu.

Negatywne emocje

• zaburzenie więzi pomiędzy matką a dzieckiem
• dziecko nie rozpoznaje matki – zmiana wyglądu, zapachu lub smaku ciała (mydło, żel do kąpieli, balsam do ciała, wilgotne chusteczki, perfumy, nikotyna, alkohol)
• choroba, złe samopoczucie matki (np. baby blues, depresja)
• stres matki w czasie karmienia (utrudnia wypływ pokarmu)
• rozłąka z matką
• nerwowa opieka
• nagły hałas podczas karmienia
• starsze rodzeństwo uderzyło lub przestraszyło malucha w czasie jedzenia
• zmiana smaku lub zapachu mleka (ciąża, miesiączka, aromatyczne potrawy, leki)
• zmiana ilości mleka – zmniejszenie (ciąża, miesiączka, choroba, zatkanie przewodów mlecznych, itd.) lub zwiększenie poziomu laktacji (nadmierna stymulacja). Zarówno nadmierna, jak i za mała ilość wypływającego mleka w czasie ssania piersi może dziecko zirytować.
• zmiana miejsca przebywania (np. podróż, wyjazd na wakacje)
• nadmiar bodźców (wizyta gości, wyjście do galerii handlowej)
• zła atmosfera w domu.

Strajk dziecka nie musi się wiązać z końcem karmienia. Negatywne emocje mogą występować tylko przez określony czas.

Jeśli wystąpiły okoliczności, które wpłynęły na zaburzenie karmienia lub laktacji, trzeba dążyć do przywrócenia stanu poprzedniego. O ile mamy na nie wpływ. Zawsze należy wykluczyć ewentualne problemy zdrowotne (np. refluks).

Jeżeli dziecko nie miało wcześniej problemów ze ssaniem, jest zdrowe, nie ma żadnych objawów infekcji, czy innej rozwijającej się choroby, to wystarczy uzbroić się w cierpliwość i spokojnie czekać na unormowanie się sytuacji. I oczywiście zachęcać niemowlę do ssania piersi.

Trzeba nadmienić, że w niektórych opisanych w artykule sytuacjach zamiast odmowy może wystąpić u niemowląt okresowe wzmożone ssanie piersi.

O możliwych przyczynach odmowy ssania piersi przez noworodków oraz w późniejszym okresie przeczytacie tu.

Źródła:

1. „Karmienie piersią”, William Sears, Martha Sears.
2. „Po prostu piersią”, Gill Rapley, Tracey Murkett.
3. “Karmienie piersią. Siedem naturalnych praw”,  Nancy Mohrbacher, Kathleen Kendall – Tackett.
4. “Karmienie piersią”, Ina May Gaskin.
5. “Poradnik karmiącej matki”, Kathleen Huggins.
6. „Warto karmić piersią. I co dalej?”, Magdalena Nehring – Gugulska.
7. “Karmienie piersią w teorii i praktyce” pod red. Magdaleny Nehring – Gugulskiej,
8. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.