Lawenda w laktacji
Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) jest silnie rozgałęzionym półkrzewem o wysokości od 20 do 60 cm. Łodyga jest sztywna, wzniesiona, w dolnej części zdrewniała, natomiast w górnej zielona, pokryta srebrzystymi włoskami. Ulistnienie ma naprzeciwległe, wąskolancetowate do równowąskich, pokryte srebrzystym kutnerem. Kwiaty są o kształcie kłosu, zebrane w niby okółkach, wyrastające na szczytach pędów. Lawenda kwitnie od czerwca do sierpnia. Płatki są od purpurowo – liliowe do fioletowego, a u odmian hodowlanych również białe i różowe. Owocem jest rozłupka złożona z czterech niełupek. Rozmnaża się z nasion lub przez sadzonki. Wymaga przycinania po kwitnieniu, aby się rozrastała i obficie kwitła. Roślina występuje w zachodniej części obszaru śródziemnomorskiego aż po Grecję, zarastając suche, ciepłe zbocza. W Polsce, jak i w wielu innych krajach jest rośliną uprawną. Potrzebuje dużo słońca, aby kwitła. W krajach, gdzie są mroźne zimy wymaga osłonięcia. Substancje zawarte w roślinie to: olejki eteryczne (octan linalolu, linalol, geraniol, eukaliptol), garbniki, węglowodany, sole mineralne, antocyjany (naturalne barwniki) i ponad 100 innych. Roślina ma gorzkawo – aromatyczny zapach, trzeba stosować ją z wyczuciem. Surowcem są liście, pąki kwiatowe i kwiaty.
Zastosowanie lawendy
Lawenda ma zastosowanie w kuchni francuskiej, hiszpańskiej, włoskiej. Używa się jej do pieczeni baraniej, zup rybnych, galarety z ryb, mięs duszonych z warzywami, a w połączeniu z rozmarynem – do jagnięciny. Świeże liście można dodawać do sałatek, świeże scukrzone kwiaty – jako dekoracja. Kwiaty wzbogacają również smak konfitur, ciast i ciasteczek biszkoptowych, lodów, sorbetów. Olejek z lawendy jest składnikiem niektórych perfum. Suszone ziele jest powszechne jako środek przeciw molom ubraniowym.
Działanie lecznicze
Zewnętrznie ma działanie odkażające. W medycynie lawenda ma zastosowanie jako środek przeciwlękowy, uspokajający, działający na ośrodkowy układ nerwowy. Stosowana jest w leczeniu migren, w stanach wyczerpania i nerwicowych dolegliwościach serca. Istnieją dowody na skuteczność olejku jako środka przeciwbólowego, przeciwskurczowego. Olejek wykorzystuje się również w przemyśle perfumeryjnym. W warunkach domowych ma podobne zastosowanie jak rozmaryn lekarski.
Działanie laktacyjne
Nie ma wpływu na laktację.
Stosowanie
Preparaty z lawendą działają wiatropędnie, ułatwiają i poprawiają trawienie, dlatego są stosowane w zaburzeniach perystaltyki jelit. Olejek z lawendy używany zewnętrznie łagodzi swędzenie skóry np. przy ukąszeniach owadów, bóle gośćcowe. Pomocny jest również przy skórnych zakażeniach bakteriami ropotwórczymi. Używany jest też w gospodarstwach domowych jako środek odkażający. Olejek lawendowy stosowany jest też w aromaterapii w bólach porodowych, poporodowych, po cięciu cesarskim i w czasie bóli menstruacyjnych.
Napar: 2 łyżeczki ziół – kwiatów zalać 2 szklankami wrzątku, pozostawić na 10 – 15 minut do naciągnięcia. Pić 2-3 filiżanki dziennie. Napar może też być stosowany do przemywania ran.
Aromaterapia: według instrukcji stosowania.
Ryzyko laktacyjne
Brak publikacji o ewentualnym przenikaniu lawendy do mleka kobiecego. Wiadomo jednak, że jeden ze składników – eukaliptol przenika do mleka i ma działanie neurotoksyczne i konwulsyjne. Z uwagi na to zalecane jest umiarkowane stosowanie kwiatów tego ziela. Olejek lawendowy używany w małych ilościach prawdopodobnie ma niskie ryzyko laktacyjne.
Uwaga!
Olejek lawendowy może zaburzać gospodarkę hormonalną, ponieważ ma łagodne działanie estrogenne i antyandrogenne. Dlatego ważne jest, aby nie stosować go na klatce piersiowej, jeżeli istnieje ryzyko spożycia go przez niemowlę. Należy również unikać kosmetyków dla niemowląt z olejkiem w składzie, ponieważ istnieją doniesienia o przypadkach przejściowej ginekomastii (przerost gruczołu piersiowego u płci męskiej) u dzieci po ich stosowaniu.
Źródła:
- “Rośliny lecznicze. Encyklopedia kieszonkowa”, Dieter Podlech.
- “Atlas ziół”, Aleksander Halarewicz.
- “Zioła i ich stosowanie”, Barbara Kuźnicka, Maria Dziak.
- “Lavender – breastfeeding risk”, www.e-lactancia.org
- “Lavender use while breastfeeding”, www.drugs.com
- “Porównanie składu chemicznego i aktywności przeciwdrobnoustrojowej olejku eterycznego otrzymanego z różnych krajowych odmian lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia L.)”, www.czytelniamedyczna.pl
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Mlekiem Mamy.
