Karmienie piersią inaczej (KPI) a pandemia choroby COVID-19
Czy pandemia choroby COVID-19 ma wpływ na karmienie piersią inaczej w warunkach domowych? I tak i nie. Zależy to od stylu życia danej matki i jej aktualnego stanu zdrowia. W poprzednim artykule zostały przekazane podstawowe wytyczne światowych organizacji zdrowia (WHO, UNICEF), które zalecają karmienie piersią z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności.
Codzienna profilaktyka w czasie pandemii COVID-19
Obecnie należy zwrócić większą uwagę na profilaktykę w codziennym życiu. Ważne jest stosowanie zasad higieny osobistej oraz w miejscach, w których przebywamy. Niezbędne jest częste, dokładne mycie rąk przed posiłkami, przed karmieniem, przebieraniem dziecka, czy przed/po zmianie pieluchy. Zachowanie higieny jest wskazane szczególnie po kontakcie z różnymi przedmiotami, również z laktatorem.
W przypadku infekcji, czy choroby COVID-19 z objawami kataru, kaszlu bezwzględnie należy nosić maseczkę w trakcie opieki nad dzieckiem, ściągania mleka lub kontaktu z nim. Bądźcie ostrożne, bo wirusa można przenieść drogą kropelkową lub przez dotyk. Nauczcie się jak prawidłowo zakładać / zdejmować maskę. Jest to bardzo ważna umiejętność.
Przy nasilonych objawach choroby koronawirusowej wskazana jest izolacja, a niemowlę powinien karmić zdrowy opiekun. Nie należy używać wspólnych ręczników, pościeli, przyborów kuchennych, itd.
Mleko kobiece a pandemia COVID-19
Karmienie piersią lub mlekiem matki chroni matkę i dziecko oraz ma dodatkowe korzyści rodzinne, społeczne i ekonomiczne. W przypadku zakażenia SARS-CoV-2 u matki, jej mleko nie jest uważane za nośnik wirusa. Nawet podczas pandemii COVID-19 mleko matki jest nadal najlepszym źródłem pożywienia dla większości niemowląt.
Nie ma jeszcze pełnej wiedzy na temat dróg transmisji. Uważa się, że rozprzestrzenianie się koronawirusa występuje głównie drogą kropelkową, podobnie jak rozprzestrzenianie się grypy i innych patogenów układu oddechowego. Ma to miejsce wówczas, gdy osoba zakażona kaszle lub kicha na inna osobę lub przedmioty. Dlatego karmienie odciągniętym mlekiem / piersią wymaga właściwego podejścia do zdrowia i higieny. Należy zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusów przez kontakt powietrzny i kontaktowy z wydzielinami oddechowymi zakażonych osób.
Mleko kobiece jest nośnikiem wielu drobnoustrojów. Jeśli pochodzi od osoby chorej, to może zawierać bakterie lub wirusy. Niewiele jeszcze wiadomo o chorobie COVID-19, przeprowadzono mało badań. Jednak w obecnej sytuacji bakterie mogą szybciej mnożyć się w mleku matki, w resztkach, które pozostają w butelce.
“Nie odnotowano dotychczas przypadku zakażenia dziecka mlekiem matki biologicznej chorej na chorobę wywołaną wirusem z grupy Corona.” [1]
Mleko kobiece – opinie i badania
Zdaniem naukowców odciągniętego mleka matki nie należy pasteryzować przed podaniem dziecku, ponieważ uważają, że nawet jeśli zawierałoby SARS-CoV-2, nie byłoby nośnikiem infekcji. W dotychczasowych badaniach nie wykryto koronawirusa SARS-CoV-2 w mleku matek, natomiast w jednym przypadku znaleziono przeciwciała z grupy koronawirusa.
Arthur I. Eidelman, MD, redaktor naczelny “Breastfeeding Medicin” stwierdził: „Biorąc pod uwagę fakt, że matki zakażone koronawirusem prawdopodobnie już wcześniej skolonizowały swoje niemowlę, kontynuując karmienie piersią mogą potencjalnie przenosić przeciwciała na niemowlę poprzez mleko z piersi. Zatem karmienie piersią powinno być kontynuowane, przy zachowaniu przez matkę higieny mycia rąk i noszenie maseczki podczas karmienia piersią, aby zminimalizować dodatkową ekspozycję wirusową na niemowlę. ” [4]
Jest prawdopodobne, choć jeszcze nie udokumentowane, że u niemowląt karmionych piersią specyficzne przeciwciała wirusa SARS-CoV-2 mogą przejść z matki chorej na COVID-19 na niemowlę w ciągu kilku dni od wystąpienia choroby, modulując kliniczną ekspresję infekcji niemowlęcia. [5]
Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Mlekiem Ludzkim i Laktacją (ISRHML) w swoim opracowaniu podało, że w chwili obecnej nie wiadomo na temat żywotności wirusa w mleku, kiedy i jak matka zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko wirusowi, kiedy te przeciwciała są ostatecznie przekazywane dziecku przez mleko matki, oraz czy składniki śliny niemowlęcia wpływają na wirusa. Również bardzo niewiele wiadomo o wpływie chłodzenia i zamrażania mleka (odciągniętego i przechowywanego) na wirusa. [6]
Karmienie piersią (inaczej)
Mleko matki jest najlepszym źródłem składników odżywczych dla większości niemowląt. Zawiera gros składników, które odgrywają ważną rolę dla zdrowia dziecka. Wśród nich są przeciwciała chroniące niemowlęta i małe dzieci przed chorobami zakaźnymi. Z tego powodu istnieją rzadkie wyjątki, kiedy karmienie piersią nie jest zalecane.
Na podstawie dotychczasowych badań zaleca się, aby mamy karmiące naturalnie nie przerywały karmienia. Eksperci wydając wytyczne opierają się na rezultatach uzyskanych z analiz zależności w podobnych chorobach oraz opisanych przypadkach zakażenia koronawirusem kobiet w ciąży. Ważne jest zachowanie higieny podczas karmienia i ściągania mleka, bo zakażenie drogą kropelkową zostało potwierdzone.
Niewłaściwe postępowanie z mlekiem również może doprowadzić do namnożenia się bakterii. Z tego powodu mamy karmiące piersią inaczej (KPI) muszą przykładać jeszcze większą wagę do higieny podczas ściągania i magazynowania nadmiaru pokarmu.
Honorowe dawstwo mleka kobiecego
Mamy wcześniaków nie muszą obawiać się zagrożenia wynikającego z pandemii. Banki mleka kobiecego zawsze pasteryzują mleko, które otrzymują od honorowych dawczyń. Jak informuje Fundacja „Bank Mleka Kobiecego”, “w przypadku wystąpienia niepokojących objawów u wcześniej zakwalifikowanej honorowej dawczyni, których nie tłumaczą inne względy medyczne, lub w przypadku zgłoszenia przez dawczynię ryzyka ekspozycji na wirusa, tj.:
- przebywanie w strefie ryzyka,
- bliski kontakt z potwierdzonym lub prawdopodobnym przypadkiem zakażenia SARS CoV-2-w fazie objawowej,
- obecność w placówce zdrowotnej, w której potwierdzono przypadek zakażenia SARS Co-V-2 w ciągu 14 dni poprzedzających donację
zaleca się czasowe zaprzestanie donacji mleka i skierowanie do okręgowej stacji sanitarno – epidemiologicznej celem rozważenia diagnostyki na obecność wirusa SARS CoV-2. W przypadku wykonania badania i otrzymania wyniku negatywnego donacja może być kontynuowana.” Więcej na ten temat przeczytacie tu. Banki mleka kobiecego posiadają jeszcze zapasy pokarmu i noworodki chorych matek przebywających w szpitalach jednoimiennych mogą otrzymać mleko dawczyń.
Nieoficjalne dzielenie się mlekiem
Nieoficjalne dzielenie się mlekiem jest dość popularne w Polsce. Coraz więcej kobiet oddaje swoje nadwyżki potrzebującym matkom. Zazwyczaj dzielą się mlekiem kobiety między którymi nawiązała się więź. Mają one do siebie zaufanie i są świadome zagrożeń wynikających z tego procederu.
Nie ma dowodów na to, że chora matka przenosi koronawirus w swoim mleku. Jednak w obecnej sytuacji wskazana jest znacząco podwyższona rozwaga i nie podejmowanie działań mogących narażać zdrowie i życie dziecka.
W przypadku choroby COVID-19
Konieczna jest ostrożność w przypadku kobiet chorych, przebywających w domu. Należy tu zachować podwyższone środki higieny. Pokarm, który został ściągnięty bez zachowania szczególnej ostrożności nie nadaje się do podania dziecku. Trzeba taki pokarm zutylizować.
Mleko matek chorych przebywających w izolacji, na oddziałach zakaźnych ze względów organizacyjnych i higienicznych nie zostanie przekazane dzieciom (utylizacja). Kobietom znajdującym się w takiej sytuacji, o ile jest to możliwe, zaleca się podtrzymanie laktacji. W ten sposób umożliwi im się karmienie dziecka swoim mlekiem po opuszczeniu szpitala.
Więcej informacji na temat postępowania i procedur szpitalnych przeczytacie w opracowaniu Centrum Nauki o Laktacji.
Na zakończenie
Zdaniem włoskich lekarzy “Podejście polegające na rutynowym oddzielaniu noworodka od dodatniej matki SARS-CoV-2 może mieć niekorzystny wpływ na relację matka – dziecko i może stanowić spóźnioną interwencję, aby zapobiec zakażeniu już występującemu w fazie przed objawowej.”
Natomiast chińscy pediatrzy (Wang 2020, Quiao 2020), którzy zajmowali się epidemią COVID-19 w Chinach, sugerują karmienie niemowląt formułą lub mlekiem dawczyni. Prawdopodobnie kierowali się tylko ostrożnością, ponieważ nie podali powodów takiej sugestii. Ponadto zalecenia takie nie mają odniesienia do ogólnej oceny ryzyka zakażenia w porównaniu z ryzykami związanym z nie karmieniem piersią. [5]
Źródła:
- “Komunikat CNoL w sprawie karmienia piersią i odciągania mleka przez kobiety zakażone wirusem SARS CoV-2 lub chorujące na COVID-19”, CNoL, marzec 2020, http://cnol.kobiety.med.pl/
- „Algorytm postępowania na czas pandemii: Karmienie piersią i mlekiem kobiecym w okresie pandemii SARS CoV-2 (stan epidemii)”, CNoL, maj 2020. [KLIK]
- “ Pregnancy & Breastfeeding, Information about Coronavirus Disease 2019”, https://www.cdc.gov/coronavirus/
- „Coronavirus treatment and risk to breastfeeding women”, Eurek Alert!, https://bit.ly/2XkBlM7
- “Breastfeeding and SARS-CoV-2 infection (Coronavirus Disease 2019 – COVID-19)”, Societa Italiana di Neonatologia (SIN), 28.02.2020, https://bit.ly/2V0VILo
- „ISRHML activities and guidance related to COVID-19”, ISHRHML, 26.03.2020, https://bit.ly/39DTZ3L
- “Interim Considerations for Infection Prevention and Control of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Inpatient Obstetric Healthcare Settings”, https://www.cdc.gov/coronavirus/
- “ILCA Statement on Breastfeeding and Lactation Support During the COVID-19 Pandemic”, ILCA, https://lactationmatters.org/
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.
