Odciąganie pokarmu – kiedy?
W prawidłowo przebiegającej laktacji nie ma potrzeby odciągania mleka z piersi. Stosujemy je tylko wtedy, gdy istnieją przesłanki ku temu. Musimy zdawać sobie sprawę, że nieumiejętne i zastosowane bez widocznej potrzeby odciąganie pokarmu może doprowadzić do powikłań, nadmiernej produkcji i zaburzeń laktacji.
Natomiast prawidłowe odciąganie pokarmu i w odpowiednim momencie może pomóc laktację rozbudzić lub utrzymać.
Podstawowe wskazania do odciągania pokarmu
- rozpoczęcie i utrzymanie laktacji,
- stymulacja laktacji,
- odbarczenie piersi,
- potrzeba uzyskania większej ilości mleka.
Sytuacje, które wymagają odciągania pokarmu
- Wcześniactwo – dzieci przedwcześnie urodzone, zwłaszcza te nieosiągające wagi 1 kg, karmione są zazwyczaj przez sondę, gdyż mogą nie mieć odruchu ssania. Wcześniaki osiągające wagę ponad 1 kg mogą natomiast, zmęczone porodem, nie mieć siły na ssanie.
- Choroba, wady rozwojowe noworodka – dziecko nie jest w stanie ssać piersi ze względu na swoja kondycję (np. wada serca) lub nie może być karmione w ten sposób (np. rozszczep podniebienia). Choroby dziecka uniemożliwiające ssanie pokarmu często wynikają z wcześniactwa.
- Długotrwała rozłąka matki i dziecka – może wystąpić, gdy rodzi się chore dziecko i zostaje np. przewiezione do innego szpitala, a matka w tym czasie również jest hospitalizowana, albo w przypadku urodzenia wieloraczków matka może zostać wypisana ze szpitala z dzieckiem, które jest w dobrej kondycji, a następuje rozłąka z chorym, słabszym. Konieczne jest wówczas odciąganie pokarmu dla chorego dziecka.
- Dziecko nie umie lub nie chce ssać piersi – u niektórych dzieci może wystąpić brak odruchu ssania lub niechęć do ssania piersi, np. u dzieci z zaburzeniami napięcia mięśniowego czy innymi problemami natury neurologicznej.
- Dziecko ssie nieefektywnie – dziecko ssie nieprawidłowo pierś, bądź zasypia w czasie karmienia, np. noworodki z nasiloną żółtaczką, bądź ma zbyt małe przyrosty. Wówczas konieczne jest dokarmianie dziecka odciągniętym pokarmem.
- Stymulacja laktacji – wskazana, jeśli laktacja jest na poziomie nie wystarczającym dla dziecka lub matka z jakiegoś powodu chce zgromadzić zapasy mleka (np. podczas nieobecności matki dziecko jest karmione przez innego opiekuna).
- Odbarczenie piersi – w nawale, przepełnieniu, zapaleniu piersi, zazwyczaj do momentu odczucia ulgi. Odciągnięcie niewielkiej ilości mleka z przepełnionych piersi przed karmieniem noworodka, ułatwia mu prawidłowe uchwycenie brodawki.
- Płaskie lub wklęsłe brodawki – zalecane jest odciąganie kilku mililitrów pokarmu przed karmieniem w celu “wyciągnięcia” brodawki. Czasami wystarczy już kilka pierwszych karmień, aby dziecko nauczyło się ssać pierś z takimi brodawkami.
- Sprowokowanie wypływu mleka przed przystawieniem dziecka – w momencie, gdy piersi są bardzo wypełnione, a dziecko nie może uchwycić brodawki lub też gdy zaistnieje potrzeba zwolnienia wypływu mleka (np. gdy dziecko nie nadąża łykać).
- Wywołanie laktacji (laktacja adopcyjna) – czyli indukowanie, polega na stopniowym, coraz dłuższym i częstszym odciąganiu w celu pobudzenia laktacji u kobiet nie rodzących. Stosuje się m.in. przy adopcji, gdy matka adopcyjna chce karmić adoptowane dziecko z własnej piersi.
- Relaktacja (laktacja indukowana) – to odbudowanie laktacji w dowolnym momencie po zakończeniu produkcji pokarmu, np. u kobiety, która z jakichś powodów przestała karmić dziecko, ale po jakimś czasie chciałaby wrócić do karmienia piersią.
- Współpraca z Bankiem Mleka Kobiecego – honorowymi dawczyniami mleka zazwyczaj zostają kobiety, które karmią swoje dzieci. Wówczas ich laktacja będzie na poziomie wyższym niż potrzeby dziecka. Zdarzają się również sytuacje, że dawczyniami mleka zostają kobiety, które nie karmią swoich dzieci (zgon, choroba dziecka, inne). W każdym z przypadków kobieta powinna dostosować rytm i sposób odciągania mleka według zapotrzebowania na nie.
Podsumowanie
W wielu przypadkach matka odciąga pokarm tylko do momentu usunięcia przeszkody lub zmiany okoliczności, które tego wymagały. Czasami dziecko jest karmione naprzemiennie piersią i odciągniętym pokarmem.
Jednak u dużej ilości kobiet niektóre z wyżej wymienionych okoliczności mogą stać się przyczyną karmienia piersią inaczej (kpi) i trwać do momentu zakończenia „mlecznej drogi”. W takiej sytuacji musimy pamiętać, że dzięki karmieniu odciągniętym mlekiem dziecko otrzymuje niezbędne składniki odżywcze, których nie dadzą mu najlepsze mieszanki mleczne.
Źródła:
- “Karmienie piersią w teorii i praktyce” pod redakcją Magdaleny Nehrig – Gugulskiej, Moniki Żukowskie – Rubik, Agnieszki Pietkiewicz.
- “Warto karmić piersią” Magdalena Nehrig-Gugulska.
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum prywatnego.
