Stymulacja laktacji

Stymulacja laktacji, to pobudzenie piersi do produkcji mleka. Najskuteczniejszym sposobem na wywołanie, rozkręcenie i utrzymanie laktacji jest ssanie piersi przez dziecko, na żądanie. Dziecko samo wówczas reguluje karmieniem i poziomem laktacji.

Istnieją jednak przypadki, gdy karmienie nowo narodzonego dziecka bezpośrednio piersią jest niemożliwe lub z jakichś powodów utrudnione. Wówczas matka chcąc w przyszłości karmić dziecko naturalnie musi pomóc laktacji, aby ją pobudzić, a następnie utrzymać na poziomie zapewniającym potrzeby dziecka. Do tego celu niezbędne jest użycie urządzeń odciągających. Będąc w szpitalu warto do tego celu wykorzystać laktatory klasy szpitalnej, jakie znajdują się na oddziałach położniczych lub neonatologicznych w niektórych szpitalach. Matka musi tylko zapatrzeć się w osobiste końcówki do urządzenia.

Znajdując się w takiej sytuacji dobrze jest skorzystać z porady laktacyjnej u certyfikowanego doradcy, konsultanta, czy personelu medycznego pracującego na oddziale szpitalnym, na którym dziecko lub matka są hospitalizowane. Kierując swoją laktacją stosując się do wskazówek specjalisty mamy większą szansę na powodzenie.

Stymulacja laktacji laktatorem

Odciągając pokarm przy pomocy laktatora trzeba imitować ssanie noworodka, który w początkowym okresie zazwyczaj przez cały czas „wisi” na piersi mamy, żeby pobudzić jej piersi do produkcji i dostosować ilość mleka do swoich potrzeb.

W pierwszej i kolejnych dobach (do nawału pokarmu) bardzo ważne jest odciąganie siary, która dla noworodka jest lekiem. Siarę należy pobierać ręcznie np. do strzykawki, a w kolejnych dobach można już użyć laktatora.

Najważniejsze dla laktacji są pierwsze 2 tygodnie, w czasie których piersi powinny być stymulowane do laktacji. Im częściej będzie to następowało, tym łatwiejsze okaże się karmienie dziecka w przyszłości. Odciąganie pokarmu trzeba dostosować do zasad obowiązujących przy karmieniu piersią, zatem należy odciągać mleko w odpowiedni sposób.

Technika odciągania

W jaki sposób

• Odciąganie pokarmu (ręczne) najlepiej jest zacząć już w pierwszej godzinie po porodzie (nie później niż w 6 -12 godzinie, jak podają różne źródła), samodzielnie lub przy pomocy położnej, czy bliskiej osoby. Ręczna stymulacja pozwala uzyskać właściwy poziom prolaktyny konieczny do wytworzenia odpowiedniej ilości mleka dla dziecka.
• 8-12 razy w ciągu doby, czyli  w dzień co 2-3 godziny, przy czym 8 sesji to niezbędne minimum. Początkowo najkorzystniej jest odciągać pokarm nawet 12 razy w ciągu doby. Przerwy nie muszą być w równych odstępach czasu – odciągaj, kiedy możesz. Jeśli jesteś zmęczona, postaraj się odciągać zalecane 8 razy w ciągu doby.
• 1-2 odciągania w porze nocnej, czyli nocną przerwę można wydłużyć do 4 godzin. Staraj się unikać długich przerw. Jeśli potrzebna jest dłuższa przerwa, wówczas należy odciągnąć mleko bezpośrednio przed nią lub zaraz po niej. Jeśli będziesz poza domem i nie będziesz miała warunków do odciągnięcia i przechowania mleka – dobrze jest je odciągnąć, nawet, gdyby trzeba było wylać. W późniejszym okresie 4 godziny w ciągu dnia lub 6 godzin nocnej przerwy to maksimum, na które można sobie pozwolić.
• Małe ilości pokarmu dobrze jest odciągać ręcznie, większą ilość – urządzeniem odciągającym. Można łączyć oba sposoby, np. zaczynając i kończyć każde odciąganie ręcznie.
• Każdą sesję rozpocznij od najniższych ustawień, a następnie wraz z wypływem mleka zwiększaj siłę i tempo ssania. Nie trzeba odciągać pokarmu na maksymalnych ustawieniach, tylko na dopasowanych do siebie.
• Jeśli mleko przestanie płynąć pomasuj delikatnie piersi, zacznij odciągać ręcznie i wróć do laktatora. Czynność tę można powtórzyć nawet kilkakrotnie.

Jak długo

• Odciągaj pokarm tak długo dopóki leci, następnie zacznij odciągać z drugiej piersi. Jeśli przestanie lecieć, możesz powrócić do pierwszej piersi, potem znów do drugiej. Lepsze efekty daje odciąganie pokarmu z obu piersi jednocześnie. W późniejszym okresie pokarm można odciągać naprzemiennie (jedna pierś na sesję) – szczególnie przy pojedynczym laktatorze. Podwójnym laktatorem pokarm ściąga się równocześnie.
• Czas odciągania: przez 15 – 30 minut odciągaj pokarm z jednej lub obu piersi na sesję (jednoczesne odciąganie skraca czas o połowę).

Prawidłowo powinno się odciągać pokarm przez 15 minut na jedną pierś, ale jeśli ilość mleka będzie niewystarczająca lub spadała – można wydłużyć sesje do 30 minut. Kiedy mleko nie leci lub przestanie lecieć dobrze jest nadal odciągać, co pobudzi gruczoły mleczne do zwiększonej pracy. Po paru minutach odciągania „na sucho” mleko znowu powinno zacząć lecieć. Dzieje się tak, ponieważ pokarm wypływa falami, czego obserwację umożliwia stosowanie laktatora. Jednak przedłużone sesje niech nie staną się rutyną. Lepiej jest ściągać krócej, a częściej niż rzadziej a dłużej.

Podsumowanie

Bardzo duże znaczenie dla skutecznego odciągania ma wybór odpowiedniego laktatora oraz prawidłowo dopasowanych lejków. Wypływ pokarmu może ułatwić bezpośredni kontakt z dzieckiem lub inne sposoby, które można zastosować. W początkowym okresie laktacji nie ma znaczenia ilość odciągniętego pokarmu, ponieważ zapotrzebowanie dziecka jest niewielkie. Istotne jest natomiast tzw. składanie zamówienia. Im więcej i częściej odciąga się pokarm, jego ilość stopniowo powinna wzrastać. Jeśli z odciągniętego mleka będą powstawały nadwyżki, warto je mrozić w małych porcjach i wykorzystać, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Przed końcem 2 tygodnia produkcja mleka powinna wynosić około 500-750 ml (lub więcej) na dobę i przewyższać zapotrzebowanie dziecka. Można w takim przypadku zacząć odciągać pokarm mniej intensywnie.

Około 12 tygodnia ilość mleka powinna być stała i zaspokajać w 100% potrzeby dziecka. Można wówczas ostrożnie wydłużać przerwy między odciągnięciami, obserwując czy produkcja nie spada za bardzo. W przypadku jej spadku należy wrócić do stosowanego wcześniej systemu jeszcze na jakiś czas, aby udało się odciągać mleko w ilości zaspakajającej potrzeby dziecka w ciągu doby.

Jeśli dziecko nadal nie będzie jadło bezpośrednio z piersi można w różny sposób eksperymentować z czasem, długością i ilością sesji odciągania aż trafi się na rytm, który pozwoli zaspokoić potrzeby dziecka. Natomiast w przypadku, gdy dziecko karmione jest już głównie piersią, należy stopniowo eliminować odciąganie pokarmu.

Źródła:

1. “Po prostu piersią”, Gill Rapley, Tracey Murkett.
2. „Wczesna stymulacja”, Standardy Medyczne, Pediatria http://www.laktacja.pl/
3. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum prywatnego.