KategorieROZWÓJ DZIECKAPosted on

SIDS – Nagła śmierć łóżeczkowa

FacebookX

Nagła śmierć łóżeczkowa niemowlęcia podczas snu wciąż budzi wiele kontrowersji. Do dziś wokół tego zagadnienia rodzi się wiele pytań, na które nie ma odpowiedzi. Czy młodzi rodzice powinni obawiać się tego zjawiska? Czy powinni w jakiś specjalny sposób pielęgnować swoje dziecko? A może każdy niemowlak winien spać na monitorze oddechu?

Definicja

SIDS (Sudden Infant Death Syndrome), czyli Zespół nagłego zgonu niemowląt, inaczej potocznie „śmierć łóżeczkowa”.

Pierwsza definicja powstała już w 1960 roku jednak z biegiem czasu została udoskonalona by w 1991 roku brzmieć „nagła śmierć niemowląt poniżej jednego roku życia, która pozostaje niewyjaśniona po dokładnym przypadku dochodzenia, w tym wykonanie kompletnej sekcji zwłok, badania scena śmierci i przegląd historii klinicznej”. (Willinger et al, 1991). W porównaniu z poprzednią definicją (Seatle 1969. Beckwith 1970) zrezygnowano w definicji ze sformułowania „śmierć zdrowego dziecka” oraz dokładnie sprecyzowano kryterium wieku tj. od powyżej 7 dnia życia do 12 miesiąca życia.

Występowanie

Częstość występowania nagłej śmierci łóżeczkowej wynosi średnio 2,0 na 1 000 żywo urodzonych noworodków. Odsetek ten wzrasta do 5.7 – 20 / 1 000 żywo urodzonych dzieci w grupie wysokiego ryzyka. Badania wykazują:

  • SIDS występuje między 1 a 12 miesiącem życia (szczyt 2 – 4 miesiąc życia).
  • 1,24 – 4 razy częściej dotyka chłopców niżeli dziewczynek.
  • Częściej tyczy się bliźniąt (zarówno jedno jak i dwujajowych).
  • Predysponowane są dzieci urodzone przedwcześnie i z niską masą urodzeniową.
  • Występuje zawsze podczas snu, głównie nad ranem.
  • Częściej występuje w zimnych miesiącach roku i w zimnym klimacie.

Czynniki ryzyka

Przyczynami nagłej śmierci łóżeczkowej mogą być:

  • Defekt receptorów serotoninergicznych w mózgu (niedobór serotoniny) predysponujący do zaburzeń oddychania.
  • Bezdech, który okresowo występuje u każdego niemowlęcia i zazwyczaj nie jest niebezpieczny, jednak jeśli się przedłuża, rodzice powinni zareagować.
  • Wrodzone wady serca dziecka (np. zespół wydłużonego QT, zaburzenia rytmu serca).
  • Ucisk tętnicy kręgowej (kiedy dziecko śpi na brzuszku podczas podnoszenia główki może dojść do uciśnięcia tętnicy i odcięcia dopływu krwi do mózgu).
  • Genetyczne podłoże choroby (ryzyko ponownego wystąpienie SIDS może być nawet 20 razy większe).
  • Zgon może być poprzedzony infekcją dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego (np. zakażenie bakteriami Escherichia coli).
  • Bardziej narażone są dzieci karmione sztucznie niż piersią matki, ale karmienie piersią nie wyklucza wystąpienia SIDS.
  • SIDS częściej dotyka dzieci: nastoletnich matek, matek samotnie wychowujących dziecko, matek po poronieniach oraz dzieci matek uzależnionych od używek i narkotyków.
  • Nie wykazano jakiegokolwiek związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy szczepieniami, a występowaniem zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej[1][2].

Jak zapobiegać SIDS

Przed urodzeniem dziecka:
  1. Zadbaj o dobrą opiekę prenatalną. Zdrowe i donoszone dziecko ma mniejsze szanse na powikłania po porodzie.
  2. Nie używaj narkotyków, ani innych substancji odurzających podczas ciąży.
  3. Leki stosuj wyłącznie na receptę i po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
  4. Nie zachodź w ciążę w młodym wieku (nastolatki).
  5. Jeśli jesteś młodą mamą i masz już jedno dziecko, poczekaj z drugą ciążą (albo ułóż dzieci tak, by nie spały obok siebie). 
Po urodzeniu dziecka:
  1. Nie zasypiaj z dzieckiem w łóżku. Jeśli karmisz piersią, należy umieścić dziecko z powrotem w swoim łóżeczku tuż po jego nakarmieniu – o ile nie jesteś w stanie zapewnić bezpiecznej przestrzeni w łóżku rodziców (np. miękki materac, dużo poduszek, rodzic palacz lub pod wpływem silnych leków, alkoholu albo środków odurzających).
  2. Nie pozwalaj spać niemowlęciu z innymi dziećmi w jednym łóżku.
  3. W łóżeczku dziecięcym zastosuj nowy (nieużywany) twardy materacyk.
  4. Z dziecięcego łóżeczka usuń: poduszki, ochraniacze,  zbędne kocyki i zabawki.
  5. Pozostaw łóżeczko dziecięce w sypialni rodziców do ukończenie przez nie 6 miesiąca życia oraz uzyskania umiejętności obracania się z boku na bok.
  6. Układaj dziecko do snu na plecach.
  7. Nie ubieraj zbyt ciepło dziecka do snu. Nie okrywaj go zbyt ciężkimi kołderkami.
  8. Zadbaj o przewietrzenie pokoju dziecka przed snem i o nie za wysoką temperaturę.
  9. Karm wyłącznie piersią lub odciągniętym mlekiem kobiecym przez przynajmniej 6 miesięcy.
  10. Nie pozwól nikomu palić papierosów w pobliżu dziecka.
  11. Zaproponuj dziecku smoczek do snu, o ile dziecko go używa i potrzebuje. Jeśli po zaśnięciu dziecko go wypluje, nie wkładaj go na siłę (badania wykazują mniejsze ryzyko SIDS u dzieci śpiących ze smoczkiem).
  12. Pozwól dziecku na aktywność, zabawę na brzuchu. Jednak nigdy nie rób tego w łóżeczku. Nigdy nie pozostawiaj go wtedy bez nadzoru.
  13. Zaplanuj podróż z dzieckiem tak, by mieć pewność, że w nowym miejscu będzie miało bezpieczne łóżeczko do spania.
  14. Jeśli twoje dziecko ma okresowe bezdechy, bywa wiotkie, sinieje, niezwłocznie poinformuj o tym lekarza.
  15. Jeżeli pozostawiasz dziecko pod opieką innych osób dokładnie omów z nimi powyższą listę.

Monitor oddechu

Monitor oddechu to urządzenie rejestrujące ruchy oddechowe niemowlęcia podczas snu. Jego zadaniem w razie wystąpienia bezdechu jest informacja dla rodziców w postaci narastającego alarmu. Wskazaniem do monitorowania oddychania jest bezdech wcześniaków oraz bezdech niemowląt – tzw. zespół ALTE (napad bezdechu z towarzyszącymi objawami ze zmianą zabarwienie skóry, napięcia mięśniowego i/lub zaburzeniami świadomości).

Ponieważ tylko ok. 10 % dzieci jest narażonych na SIDS, obecne wytyczne[3] dotyczące zapobiegania SIDS nie uwzględniają domowego monitorowania oddychania jako postępowania rutynowego.Nie należy ich używać mając zdrowe dziecko. Jednak często rodzice sami decydują się na używanie monitora oddechu odczuwając lęk o dziecko, zwłaszcza po przebytym wcześniej epizodzie ALTE.

Uwaga!

Według Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP) wyłączne karmienie piersią zapobiega SIDS. Ryzyko SIDS spada wraz z długością wyłącznego karmienia piersią.

AAP rekomenduje, aby niemowlęta spały na osobnej przestrzeni, jednak niebezpieczeństwem może grozić karmienie dziecka w nocy na fotelu, czy krześle. AAP zauważyła, że mimo wszystko bezpieczniej jest karmić i wspólnie spać w prawidłowo przystosowanym łóżku.

MR

Źródła:

  1. Strona „American SIDS Institute„.
  2. „SIDS and Other Sleep-Related Infant Deaths: Expansion of Recommendations for a Safe Infant Sleeping Environment”, Pediatrics, 2011;128;e1341;  originally published online October 17, 2011.
  3. „SIDS and Other Sleep-Related Infant Deaths: Updated 2016 Recommendations for a Safe Infant Sleeping Environment”, Pediatrics; originally published online October 24, 2016;
  4. „Zespół nagłego zgonu niemowląt (SIDS) na progu nowego wieku: rozdział nadal otwarty – postępy w pediatrii w roku 2001”, prof. dr hab. med. Jacek Grygalewicz, mp.pl 
  5. „Wybrane zagadnienia dotyczące nagłego zgonu niemowlęcia w 2008 roku”, prof. dr hab. med. Maciej Kaczmarski, dr med. Jolanta Wasilewska, mp.pl
  6. „Związek między ryzykiem zespołu nagłego zgonu niemowląt a zmianą pozycji w czasie snu”, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 1999; 153: 1136-1141, mp.pl
  7. „Śmierć łóżeczkowa – jak zminimalizować ryzyko jej wystąpienia”, dr n. med. Jolanta Wasilewska, mp.pl
  8. „Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej – predyspozycje genetyczne”, dr med. Jolanta Wasilewska, mp.pl
  9. „II Konferencja Ogólnopolskiej Grupy Roboczej d/s Nagłych Zgonów Niemowląt (BIAŁYSTOK-BIAŁOWIEŻA)”.
  10. „Bezdech niemowlęcy i SIDS”, Opracowanie: dr hab. n. med. Jolanta Wasilewska, prof. dr hab. n. med. Maciej Kaczmarski, respisense.pl
  11. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.

Fundacja "Mlekiem Mamy" wspiera w karmieniu naturalnym. Jeżeli karmienie piersią okazuje się niemożliwe, pokazujemy, że można karmić piersią inaczej (KPI), tj. odciągniętym mlekiem i podawać je w inny sposób. Edukujemy w zakresie tzw. świadomego rodzicielstwa i zdrowego stylu życia już od pierwszych chwil dziecka. Prowadzimy również działalność odpłatną w zakresie wsparcia okołoporodowego.