Rozwój banków mleka kobiecego w Polsce
Mleko dla noworodka
Pokarmem pierwszego wyboru dla noworodka jest zawsze mleko biologicznej matki, jednak w niektórych sytuacjach może być ono niedostępne np. ze względu na niedobór pokarmu pomimo odpowiedniej opieki laktacyjnej, zły stan zdrowia matki niepozwalający na karmienie piersią lub w przypadku dzieci osieroconych.
Mleko kobiece stanowi nie tylko najlepszy pokarm dla każdego noworodka, ale jest także źródłem składników bioaktywnych. W przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie pokarm kobiecy jest traktowany jako lek, którego podanie w obliczu szczególnych potrzeb żywieniowych oraz niedojrzałości układu pokarmowego staje się priorytetem – obniża ryzyko wielu powikłań, m.in.: martwiczego zapalenia jelit, infekcji dróg oddechowych, alergii oraz sepsy, a w efekcie znacząco obniża śmiertelność [1]. Głównie dla takich właśnie dzieci przeznaczone jest mleko z banków mleka kobiecego [2].
Jak powstały banki mleka w Polsce?
Idea dzielenia się mlekiem kobiecym od zawsze towarzyszyła macierzyństwu, pierwotnie była związana z instytucją mamki, a karmienie piersią dziecka innej kobiety za wynagrodzeniem lub jako akt miłosierdzia było zjawiskiem społecznym i akceptowalnym w każdej cywilizacji. Jeszcze w latach 70 w Polsce dzielenie się mlekiem umożliwiały laktaria, które z czasem zostały zlikwidowane w związku z obawą przed przeniesieniem wirusa HIV i innych chorób. Ostatnie laktarium w Centrum Matki Polki w Łodzi zostało zamknięte w 1999 roku [3].
Obecne banki mleka kobiecego są zorganizowane w odmienny sposób niż dawne laktaria i stanowią nowoczesne laboratoria, gwarantujące bezpieczeństwo pochodzącego z nich pokarmu. Banki mleka przestrzegają rygorystycznych protokołów dotyczących rekrutacji dawczyń, badań mikrobiologicznych, procesu pasteryzacji i dystrybucji do oddziałów szpitalnych [4].
Idea reaktywacji laktariów w Polsce – pod postacią nowoczesnych i bezpiecznych banków mleka, od samego początku była oddolną inicjatywą społeczną zainicjowaną przez mamy karmiące piersią. Potrzeba umożliwienia dzielenia się pokarmem kobiecym i przekazywania go najbardziej potrzebującym doprowadziła do powstania w 2008 roku Stowarzyszenia na Rzecz Banku Mleka Kobiecego, które rok później przekształciło się w Fundację Bank Mleka Kobiecego.
Pierwszy w Polsce, działający na nowoczesnych zasadach, bank mleka kobiecego powstał w 2012 roku na mocy umowy partnerskiej zawartej między Fundacją Bank Mleka Kobiecego, a Samodzielnym Publicznym Szpitalem Klinicznym im. prof. W Orłowskiego w Warszawie. Od tamtej pory w Polsce otwarte zostały kolejne placówki. W chwili obecnej pod patronatem fundacji funkcjonuje już 6 banków mleka w Warszawie (2 banki), Toruniu, Opolu, Krakowie, we Wrocławiu. W trakcie organizacji są 4 kolejne banki: Gdańsk, Szczecin, Łódź i Rzeszów.
mgr Olga Barbarska – dietetyk, związana z Uniwersytecką Pracownią Badań nad Mlekiem Kobiecym i Laktacją WUM, doktorantka w Zakładzie Biologii Medycznej WUM, wolontariuszka w Fundacji Bank Mleka Kobiecego.
Bibliografia:
- American Academy of Pediatrics Breastfeeding and the Use of Human Milk, Pediatrics 129 (2012), s. 827-841
- World Health Organization, UNICEF Global strategy for infant and young child feeding (2003)
- Sioda T., Krawczyński M. Mamka i jej rola w ewolucji sposobów żywienia niemowląt. Cześć III, Pediatria Polska 87 (2012), s. 220-229
- Milk Sharing. A statement from the European Milk Bank Association (EMBA) and the Human Milk Banking Association of North America (HMBANA) (2015)
- Obrazek wyróżniający: zdjęcie udostępnione przez Uniwersytecką Pracownię Badań nad Mlekiem Kobiecym i Laktacją przy Regionalnym Banku Mleka w Szpitalu im. Świętej Rodziny w Warszawie.
