Mleko mamy czy substytut?
Mleko mamy, czy jego substytut? Karmić piersią, odciąganym mlekiem, czy mieszanką mleczną? Są to pytania towarzyszące zwykle kobietom w ciąży lub tym, które właśnie urodziły dziecko. Niektóre z nich zastanawiają się nad tym jeszcze wcześniej – już na etapie planowania ciąży.
Stan zero
Karmienie piersią jest jedną z ważniejszych składowych naszego zdrowia. Karmienie piersią to tzw. stan zero – wyjściowy, naturalny dla gatunku ludzkiego. Badania naukowe wskazują, że różne odstępstwa i modyfikacje prowadzą do zaburzeń natury – stanu zero. Jednakże nie znaczy to, że dzieci karmione piersią w ogóle nie będą chorowały, w przeciwieństwie do dzieci karmionych formułą, czyli substytutem mleka kobiecego. Po prostu mniejsze jest ryzyko chorób.
Odporność niemowląt
Każde dziecko rodzi się z określoną ilością przeciwciał odpornościowych przekazanych mu przez łożysko. Białka te są aktywne nawet przez kilka miesięcy po porodzie – niezależnie od tego czy kobieta karmi piersią. Przeciwciała odpornościowe (fagocyty) unieszkodliwiają wirusy i bakterie krążące we krwi dziecka. Jednakże niemowlęta, które dodatkowo przyjmują mleko kobiece są otaczane dodatkową ochroną przez cały okres karmienia piersią. Niestety dziecko mamy, która karmi je formułą jest już pozbawione tej ochrony.
O tym jak zadbać o odporność dzieci dowiesz się więcej z tego artykułu. Pamiętaj, że karmienie piersią jest tylko jednym z elementów wpływających na odporność choć bardzo ważnym.
Jak karmić butelką?
Jeżeli wybrałaś żywienie dziecka formułą koniecznie zwróć uwagę na jej skład, który jest określony przepisami. Niektórych składników warto jednak unikać, ponieważ nie pozostają one obojętne dla zdrowia człowieka. Zwróć uwagę na cukry i tłuszcze – na olej palmowy, który odkłada się na ścianach naczyń krwionośnych. Wybierając formułę przyjrzyj się tabeli wartości odżywczych oraz procentowej realizacji zapotrzebowania dobowego na dany produkt. Nieprzestrzeganie tych zasad może być czynnikiem wpływającym na większe ryzyko otyłości i innych chorób np. nerek.
Pamiętaj, że formuła, czyli tzw. mleko modyfikowane przez cały czas karmienia smakuje tak samo. Dlatego tak ważne jest różnorodne odżywianie w ciąży, by przy rozszerzaniu diety dziecko wiedziało, że są różne smaki i będzie na nie w różny sposób reagowało.
Sposób karmienia a otyłość
Karmienie naturalne
Mleko matki jest jest to tzw. superfood. Producenci nie są w stanie wyprodukować jego substytutu. Zawiera ono bowiem substancje, których nie jesteśmy w stanie odtworzyć, m.in. są to:
- Laktoferyna – ma działanie przeciwbakteryjnie, wiąże żelazo w bakteriach i drobnoustrojach i nie pozwala im się rozprzestrzeniać, a dodatkowo wspomaga wchłanianie żelaza.
- Swoiste immunoglobuliny typu A – działają bakteriobójczo i bakteriostatycznie, czyli niszcząco na drobnoustroje w przewodzie pokarmowym dziecka. Tak samo działają enzymy o właściwościach przeciwbakteryjnych.
- Przeciwciała przeciw konkretnym drobnoustrojom – jeżeli mama ma np. katar to dziecko otrzyma przeciwciała, które automatycznie nie pozwolą się zarazić i rozwinąć się tej chorobie.
- Leukocyty, neutrofile, makrofagi – substancje przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, czyli białe ciałka krwi.
- Bakterie jelitowe (mikrobiomy jelitowe) – są niepatogenne bakterie, które znajdują się w mleku kobiecym i zasiedlają jelita dziecka, chroniąc je i predysponując do tego, czy dziecko będzie miało problem z otyłością, czy też nie.
Karmienie sztuczne
Niemowlętom, które nie są karmione naturalnie należy podawać produkty zastępujące mleko kobiece, jego substytuty (formuła). Produkcję preparatów w Unii Europejskiej pod względem składu i wartości odżywczej regulują przepisy prawne. Preparaty powinny zapewnić u niemowląt żywionych sztucznie tempo wzrastania i wartości wskaźników przemiany materii maksymalnie zbliżone do obserwowanych u niemowląt karmionych wyłącznie piersią.
Wyróżnia się preparaty do początkowego żywienia niemowląt (1-6 mż) oraz następnego (7-12 mż). Preparaty do żywienia początkowego w całości zaspokoją zapotrzebowanie niemowląt na wszystkie niezbędne składniki odżywcze w pierwszym półroczu życia. Można je również podawać w późniejszym wieku, w okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających.
Preparaty zastępujące mleko kobiece wytwarza się z białek mleka krowiego, koziego, hydrolizatów białka lub izolatów białka sojowego. Producenci mogą modyfikować mleka oraz dodawać do nich różne składniki, zapewniając bezpieczeństwo udokumentowane w badaniach.
Karmienie substytutem mleka kobiecego nie pozostaje jednak obojętne dla zdrowia dziecka. Ten sposób żywienia dziecka wpływa na stan zdrowia w dorosłym życiu. Niesie za sobą skutki w postaci ryzyka m.in. choroby otyłościowej, cukrzycy typu II, chorób sercowo – naczyniowych, białaczki. Krótkoterminowe skutki karmienia sztucznego to martwicze zapalenie jelit (NEC), nieprawidłowy profil mikroflory jelitowej, niektóre choroby zakaźne (np. jelit, żołądka, infekcje dróg oddechowych), pieluszkowe i atopowe zapalenie skóry.
Karmienie naturalne kontra karmienie sztuczne
Jak wspomniano wcześniej, badania wskazują, że u dzieci skłonnych do otyłości flora bakteryjna jest inna, niż u dzieci, u których tej skłonności nie ma. Może więc mieć to związek z bakteriami niepatogennymi.
Ponadto karmienie piersią w okresie niemowlęcym na tyle zmniejsza ryzyko choroby otyłościowej, że dzieci te mają zdecydowanie niższe BMI niż dzieci, które były karmione formułą. Dlatego przypadku dzieci żywionych sztucznie (również odciągniętym mlekiem) dobrze jest zwrócić uwagę na prawidłową technikę karmienia butelką.
Warto podjąć świadomą decyzję o sposobie żywienia swojego dziecka w oparciu o aktualną wiedzę medyczną, mając na uwadze jej skutki. Pamiętaj przy tym, że karmienie naturalne zawsze będzie miało przewagę nad karmieniem sztucznym.
Na co dzień dobrze jest podejmować działania mające na celu zapobieganie chorobom w rodzinie. Jest to bardzo ważne w profilaktyce otyłości i innych chorób cywilizacyjnych.
Źródła:
- Webinar pt. „Wczesne żywienie dzieci jako element programowania żywieniowego”, ekspertka: Katarzyna Paszkowska – dietetyczka kliniczna, psychodietetyczka, dietetyczka dziecięca. [WEBINAR #1]
- Webinar pt. „Mleko kobiece a otyłość. Oddajmy głos nauce!”, ekspertka: dr Elena Sinkiewicz – Darol, naukowczyni, biotechnolożka, Bank Mleka Kobiecego w Toruniu. [WEBINAR #2]
- Obrazek wyróżniający: Fundacja Mlekiem Mamy.
Odwiedź stronę Fundacji Mlekiem Mamy by dowiedzieć się więcej o projekcie Zdrowie z Mlekiem Mamy w roku 2024.
Natomiast na portalu Mlekiem Mamy oraz Zmodyfikowane dowiesz się, jak działać profilaktycznie w codziennym życiu rodziny.
Podsumowanie kampanii #zdrowiezmlekiemmamy 2024 pt. Najważniejsze – wczesne żywienie znajdziesz 
tu.
🍏 Kampania „Najważniejsze – wczesne żywienie” finansowana jest ze środków m.st. Warszawy w ramach zadania publicznego w zakresie ochrony i promocji zdrowia. 🍏
Prosimy Cię o wypełnienie ankiety, która zajmie Ci tylko chwilę. Jest to dla nas ważne. WYPEŁNIAM!
