Jak wygodnie karmić piersią

Jednym z warunków odniesienia sukcesu w karmieniu piersią jest prawidłowa technika karmienia. O przystawianiu dziecka do piersi oraz efektywnym ssaniu przeczytacie w Anatomii karmienia piersią.

W tym artykule opiszę pozostałe składowe techniki karmienia piersią, tj. prawidłowe pozycje matki i dziecka, właściwy sposób podania piersi oraz podam inne wskazówki ułatwiające karmienie.

Komfort matki i dziecka

Prawidłowa technika karmienia w dużej mierze zależy od komfortu matki i dziecka, czyli wygodnej, dopasowanej do nich pozycji. W książkach, czy poradnikach można znaleźć kilka podstawowych pozycji oraz ich modyfikacje. Istnieją również pozycje dowolne – wynikające z danej sytuacji. Każda z tych pozycji powinna jednak spełniać ogólne zasady, które znacznie ułatwiają karmienie piersią.

Trzy główne zasady prawidłowej pozycji

Wygoda matki

Przede wszystkim dobrze jest zadbać o swoje ciało i usiąść wygodnie, tak, aby kręgosłup i głowa nie były napięte. Nie powinno się siadać “w powietrzu”. Ważne jest oparcie pleców o tył kanapy czy fotela, jak i podparcie dla nóg i rąk. Jeżeli karmi się noworodka trzymając stopy na stołeczku, podnóżku wówczas zmniejsza się dystans pomiędzy nogami a piersiami. Bliskość nóg często jest pomocna, ponieważ można na nich położyć poduszkę służącą jako podkładkę dla dziecka. Dobrze jest przygotować sobie małe poduszki, zrolowany koc, itp. i podłożyć je pod ręce, jeśli siedzisko nie posiada oparć. Przedłużające się czasami karmienie może być dużym obciążeniem dla kręgosłupa, rąk, czy nóg, wywołując ból (o bólu pleców) i zniecierpliwienie. Poza tym wygodna pozycja sprzyja relaksowi, pomaga rozluźnić ciało, a tym samym wpływa na lepszy wypływ mleka.

Wygoda dziecka

Dziecko powinno być ułożone równolegle do matki w tzw. pozycji “brzuszek do brzuszka”, a jego ciało musi stanowić linię prostą (ucho, ramię, biodro). Nie oznacza to, że dziecko należy prostować, tylko pozwolić mu leżeć wygodnie, w swobodnej pozycji umożliwiającej uchwycenie brodawki bez skręcania głowy (buzia dziecka skierowana ku piersi matki). Z rozmów przeprowadzonych z niektórymi specjalistami wynika, że w przypadku korzystania przez matkę z poduszki do karmienia powinna ona stanowić tylko podporę dla ciała dziecka oraz rąk matki, a głowa dziecka w czasie karmienia powinna opierać się na zgięciu łokcia matki. Zła pozycja i zbyt miękkie podłoże, podobnie jak niewłaściwa pielęgnacja niemowląt, mogą przyczynić się do asymetrii ciała czy zaburzeń napięcia mięśniowego u dziecka. Artykuł o wpływie zaburzeń napięcia mięśniowego i asymetrii ciała niemowląt na karmienie piersią jest tu. Wygodna pozycja wpływa korzystnie na poczucie bezpieczeństwa i spokój dziecka. Niektórym dzieciom w czasie ssania piersi przeszkadzają własne ręce. W takiej sytuacji pomocne może okazać się spowijanie, choć raczej nie zaleca się takiej praktyki ponieważ dziecku może być niewygodnie i za gorąco, co również utrudnia karmienie, może spowodować niedostateczny pobór pokarmu.

Łatwy pobór i połykanie pokarmu

Aby dziecko mogło uchwycić prawidłowo brodawkę musi mieć głowę na wysokości piersi matki oraz buzię skierowaną do brodawki. Główka nie może być przygięta do klatki piersiowej, ani zbyt odchylona do tyłu, czy na boki. Tylko dzięki takiej pozycji niemowlę jest w stanie prawidłowo uchwycić brodawkę i efektywnie ssać pierś, kontrolować wypływ pokarmu. Zbyt płytkie uchwycenie piersi powoduje, że pokarm wypływa wolniej, dziecko może przysypiać, albo denerwować się, stracić zainteresowanie ssaniem. Należy również unikać trzymania dziecko za głowę w czasie karmienia, ponieważ powoduje to u dziecka naturalny odruch odgięcia głowy do tyłu. Starsze niemowlęta potrafią sobie już radzić same i matka nie musi zwracać większej uwagi na pozycję dziecka. Mogą być różne i zaskakujące czasami, a mimo to uchwycenie piersi jest zazwyczaj prawidłowe (o ile dziecko nie ssie smoczka i nie jest karmione butelką, co może zaburzać technikę ssania).

Pozycje do karmienia piersią

leżące:

• w kontakcie „skóra do skóry”,
• naturalna, odchylona (laid- back position), “na luzie”, australijska, „pod górkę”,
• leżąca – na boku (side – lying position),
• półleżąca z użyciem poduszek,
• leżąca na wznak (po cięciu cesarskim);

siedzące:

• klasyczna (cradle position),
• krzyżowa (modified cradle position, cross position),
• futbolowa / spod pachy (football position, side – sitting position);

sytuacyjne:

• dowolne: ze stołu, blatu, dziecko ułożone od strony ramienia, głowy, itd.

Znajomość i umiejętność karmienia w różnych pozycjach może być pomocne w niektórych okolicznościach np. w czasie spaceru, czy w podróży. Ponadto wykorzystywanie ich sprzyja poprawnemu opróżnianiu piersi, co pozwala uniknąć zastojów, które prowadzą do zapalenia piersi.

Wsparcie dla piersi

Warto przypomnieć, że zawsze przystawiamy dziecko do piersi, a nie pierś do dziecka! Piersi, szczególnie w początkowym okresie laktacji są ciężkie, dlatego  trzymanie ich ułatwia karmienie. Dość popularny jest wśród matek tzw. chwyt papierosowy (chwyt “V”), w którym pierś podtrzymuje się pomiędzy palcem wskazującym i środkowym. Zazwyczaj jednak matki trzymają palce na otoczce zbyt blisko brodawki, co utrudnia karmienie piersią. Dziecko nie ma wówczas możliwości prawidłowo objąć ustami piersi.

Z tego też powodu podajemy Wam lepsze sposoby podawania piersi. Pierś należy uchwycić całą dłonią, przy czym kciuk znajduje się na górze piersi, a pozostałe na dole. Dłoń powinna układać się w literę “C” i podtrzymywać pierś w ten sposób, aby nie dotykać otoczki. Poprzez delikatny ucisk kciuka na pierś można sterować brodawką (unosić ją do góry) w czasie karmienia. Podobny jest chwyt “U”, w którym kciuk znajduje się z boku piersi i dłoń obejmuje pierś od dołu.

Pierś jak “kanapka”

Uchwycenie piersi czasami sprawia dziecku trudności, co może mieć miejsce np. przy dość obfitym biuście lub płaskich brodawkach. Wówczas można podać pierś “na kanapkę”. “Kanapkę” z piersi należy trzymać horyzontalnie i w jednej linii z kącikami ust. Uchwyt piersi jest wówczas podobny jak do wyżej opisanego chwytu „C”, ale ważne jest, aby kciuk lub palec ułożone były równolegle do górnej wargi dziecka i nie przeszkadzały mu w czasie chwytania piersi. Ukształtowanie piersi poprzez delikatne spłaszczenie jej i właściwe podanie może pomóc dziecku głębiej ją uchwycić. Należy najpierw ułożyć spodnią część piersi na dolnej wardze dziecka, a następnie wsunąć resztę.

Relaks w czasie karmienia

Relaks podczas karmienia zapewni komfortowa pozycja matki i dziecka. Warto przygotować sobie wcześniej ulubiony napój, czy wodę do picia oraz inne rzeczy, które mogą przydać się w między czasie (np. pieluszka), aby nie trzeba było niepotrzebnie przerywać karmienia. Zaspokojenie własnych potrzeb przed karmieniem powoduje, że nic nie rozprasza matki w czasie karmienia dziecka jak np. głód. Zdenerwowanie również utrudnia karmienie, więc dobrze jest postarać się wyciszyć, uspokoić. Komfort, picie wody w czasie karmienia, czy słuchanie muzyki działa uspokajająco, a tym samym wypływ pokarmu jest lepszy. Łatwiej jest też matce zauważyć sygnały dziecka i zareagować na nie, np. zmienić pierś lub zakończyć karmienie.

Warto podjąć wysiłek nauki poprawnego przystawiania do piersi, ponieważ trudności z uchwyceniem piersi przez dziecko są jedną z głównych przyczyn przerywania karmienia już w pierwszych tygodniach po porodzie. Dzieje się tak, gdyż brodawka znajduje się zbyt płytko w piersi, a takie uchwycenie skutkuje różnymi problemami, które z kolei powodują kolejne. Karmienie staje się bolesne, dochodzi do uszkodzenia brodawek sutkowych  i w efekcie następuje u matki zniechęcenie i poczucie porażki.

Kiedy matka zdobędzie umiejętność trzymania i prawidłowego przystawiania dziecka do piersi oraz rozpoznawania efektywnego ssania – będzie karmić automatycznie, a karmienie piersią może okazać się łatwe i przyjemne. Będzie też relaksem dla obojga, wyjątkowymi chwilami, o ile matka karmiąc skupi się wyłącznie na dziecku. Niemowlę nie zareaguje, ale może być rozkojarzone czynnościami wykonywanymi przez matkę w czasie karmienia. Natomiast maluch potrafi już zwrócić uwagę i powiedzieć: “mamo, odłóż telefon”, “mamo, wyłącz telewizor”,  “mamo, patrz na mnie”, “mamo, przytul mnie”…

Konsultacja: Katarzyna Franke, Certyfikowany Doradca Laktacyjny (CDL), Piekary Śląskie, Bytom.

Źródła:

1. “Karmienie piersią. Siedem naturalnych praw”, Nancy Mohrbacher, Kathleen Kendall – Tackett.
2. “Karmienie piersią”, podręcznik pod red. Magdaleny Nehring – Gugulskiej i Moniki Żukowskiej – Rubik.
3. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum Fundacji „Mlekiem Mamy”.