Kozieradka w laktacji

Kozieradka pospolita (Trigonella foenum, ang. fenugreek) nazywana jest także kozieradką grecką lub koniczyną grecką. Jest jednoroczną rośliną dorastającą do 50 cm wysokości. Kozieradkę znano i wysoko ceniono już w starożytnych Chinach, starożytnej Grecji i Egipcie oraz Indiach. Pochodzi ona z rejonów Morza Śródziemnego, a występuje w Indiach, Chinach, wschodniej Afryce. Uprawiana jest w wielu krajach m.in. w Polsce.

Do celów przyprawowych i leczniczych używa się nasion kozieradki. Zawierają one dużo m.in. związków śluzowych (głównie galaktomannanów), saponiny steroidowe, flawonoidy, lipidy, sterole, białka, związki goryczkowe i sole mineralne. Jest rośliną miododajną. Ma silny, charakterystyczny zapach.

Działanie lecznicze

Kozieradka stosowana wewnętrznie wpływa korzystnie na układ krwionośny, zmniejszając ilość cholesterolu LDL i poprawiając stan naczyń krwionośnych, korzystnie wpływa na serce, poprawia wydzielanie insuliny, poprawia trawienie, zapobiega refluksowi i zgadze, hamuje kaszel i ból gardła, pomaga w odchudzaniu, korzystnie wpływa na układ hormonalny kobiety, zmniejsza ryzyko występowania nowotworu jelita grubego.

Natomiast zewnętrznie kozieradka wykazuje działanie zmniejszające stany zapalne skóry i egzemy, działa korzystnie na cerę trądzikową, zmniejsza ilość zmian skórnych łagodnie zmniejsza zmarszczki, zmniejsza wypadanie włosów.

Działanie laktacyjne

Kozieradka jest uznawana za podstawowe zioło mlekopędne. Jej stosowanie polecane jest matkom jako jedna z ważniejszych metod na zwiększenie ilości mleka w piersiach. Uważa się, iż tylko regularne i  konsekwentne stosowanie pomaga w zwiększeniu produkcji mleka karmiąc piersią na żądanie lub odciągając mleko regularnie.

Niektóre wcześniejsze badania nie potwierdziły wpływu kozieradki na wzrost produkcji mleka lub były niepewne ich wyniki. Natomiast dwa badania z 2018 roku dostarczyły dowodu na działanie kozieradki jako galaktogog. W jednym z nich mieszanka kozieradki, imbiru i kurkumy wykazała zwiększenie produkcji mleka (50% po 2 tygodniach i 100% po 4 tygodniach) u matek karmiących wyłącznie piersią w pierwszym miesiącu po porodzie (Bumrungpert 2018). Kolejne badanie wykazało wzrost produkcji mleka po zastosowaniu kozieradki w porównaniu z placebo – mniej niż po orientalnej zupie zupy z liści torbangun i daktylach palmowych – chociaż nie było różnic po 14 dniach (Khan 2018).

Uwaga

Zioła czy leki działają bowiem różnie na każdą osobę. W przypadku stosowania kozieradki niektóre matki zauważały u siebie poprawę podaży mleka już po upływie 24-72 godzin od momentu rozpoczęcia jej stosowania, niektóre dopiero po okresie 2 tygodni, a u niektórych nie zauważono w ogóle jej wpływu na laktację.

Stosowanie

Dawkowanie: maksymalna dawka dobowa to 6 g, czyli 2 g suchego ekstraktu.

Odwar: 1 łyżkę zmielonych nasion zalać 1 szklanką letniej wody i dokładnie wymieszać. Następnie gotować na małym ogniu pod przykryciem przez 3 minuty. Wystudzić. Ciepły odwar należy stosować zewnętrznie w postaci okładów na czyraki, wrzody i stany zapalne skóry 2-3 razy dziennie, do okładów w czasie zapalenia piersi, stosuje się również do płukania jamy ustnej przy stanach zapalnych jamy ustnej lub gardła. Można także pić 3 razy dziennie ½ szklanki.

Odżywka do wypadających włosów: 3 łyżki zmielonych nasion zalej 150 ml wody, zagotuj i odstaw na pół godziny do przestygnięcia. Wcieraj we włosy, a następnie owiń je folią spożywczą na trzy godziny. Po tym czasie umyj włosy. Zabieg wykonuj raz na 7 dni.

Stosujemy jako sproszkowaną przyprawę do dań oraz w postaci przyprawy curry, której jest podstawowym składnikiem. Spożywana też jako sałatka i kiełki. Dostępna jest w sprzedaży m.in. w postaci kapsułek, nalewki, herbaty, proszku, nasion.

Ryzyko laktacyjne

Niskie ryzyko laktacyjne.

Według kategorii ryzyka laktacyjnego prof. Hale’a ma oznaczenie L3 – prawdopodobnie bezpieczne.

Uwagi

  • Nie zaleca się stosowania w ciąży, ponieważ może doprowadzić do przedwczesnego porodu, a nawet poronienia. Jej zastosowanie najlepiej jest skonsultować z lekarzem.
  • W przypadku spożywania kozieradki przez matkę w okresie ciąży u noworodka może wystąpić intensywny zapach moczu. Powinny wówczas zostać wykonane badania przesiewowe w celu wykluczenia choroby syropu klonowego u dziecka.
  • Spożywanie kozieradki może powodować luźne stolce, a przy zastosowaniu pow. 100 gram na dobę – problemy z jelitami i nudności.
  • Zalecana ostrożność przy przyjmowaniu kozieradki w przypadku alergii na orzeszki ziemne lub ciecierzycę (ta sama grupa), ponieważ może spowodować reakcję alergiczną.
  • Osoby chore na cukrzycę przed zastosowaniem kozieradki powinny skonsultować się z lekarzem. Zioło jest nietoksyczne, ale stosowane w większej ilości może spowodować hipoglikemię. Również matki chore na hipoglikemię powinny spożywać kozieradkę z dużą ostrożnością (przyjmowanie leków p/cukrzycowych, insuliny).
  • Pomimo tego, że kozieradka ma zastosowanie jako naturalne lekarstwo na astmę, to inhalacja z użyciem sproszkowanego zioła może spowodować astmę lub reakcję alergiczną. W kilku przypadkach spowodowała pogorszenie się stanu zdrowia matek chorujących na astmę.
  • Przy zastosowaniu wewnętrznym jako galaktogog mleko, mocz i pot matki nabierają charakterystycznego zapachu syropu klonowego.
  • Przy długotrwałym stosowaniu zewnętrznym mogą wystąpić niepożądane rekcje skórne.
  • Kozieradka przyjmowana w tym samym czasie, co inne zioła lub leki może opóźniać ich wchłanianie. Powoduje to śluz zawarty w ziele.
  • Ostrożność przy stosowaniu leków p/zakrzepowych. Brak jest badań, jednak ze względu na właściwości jednego ze składników – kumaryny, może powodować krwawienie w połączeniu z tymi lekami.
  • Możliwe objawy u dziecka: poddenerwowanie, grymaszenie, wodniste, zielone kupki, reakcja alergiczna (rzadko udokumentowana).

Katarzyna Szmurło – Doula, Stowarzyszenie „Doula w Polsce”, Promotor Karmienia Piersią CNoL.

Źródła:

  1. “Karmienie piersią w teorii i praktyce” pod red. M. Nehring – Gugulskiej, M. Żukowskiej – Rubik, A. Pietkiewicz.
  2. Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum L.) – tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych, „Postępy Fitoterapii” 2011, nr 3.
  3. “Fenugreek – breastfeeding risk”, http://e-lactancia.org/
  4. “Fenugreek Seed for Increasing Milk Supply”, http://kellymom.com/
  5. Obrazek wyróżniający: zdjęcie z archiwum prywatnego udostępnione Fundacji „Mlekiem Mamy”.

Fundacja "Mlekiem Mamy" wspiera w karmieniu naturalnym. Jeżeli karmienie piersią okazuje się niemożliwe, pokazujemy, że można karmić piersią inaczej (KPI), tj. odciągniętym mlekiem i podawać je w inny sposób. Edukujemy w zakresie tzw. świadomego rodzicielstwa i zdrowego stylu życia już od pierwszych chwil dziecka. Prowadzimy również działalność odpłatną w zakresie wsparcia okołoporodowego.